Ston – malownicze miasto w Chorwacji z najdłuższym w Europie średniowiecznym murem obronnym

Spis treści

• Informacje praktyczne (aktualizacja czerwiec 2024)
• Historia
• Solany – produkcja soli metodą jak przed wiekami
• Mury obronne
• Ceny biletów na mury obronne i godziny otwarcia 
• Spacer po starówce
• Kościół św. Błażeja (Crkva sw Vlaho)
• Renesansowa fontanna
• Mali Stron
• Atrakcje w okolicy (Wodospady Kravica)

Informacje praktyczne (aktualizacja czerwiec 2024)

• Ston leży w przesmyku prowadzącym na półwysep Pelješac,
• przebiega tędy droga nr 414 łącząca wszystkie miejscowości półwyspu z ciągnącą się wzdłuż Adriatyku drogą nr 8,
• największa atrakcja w mieście to najdłuższe w Europie średniowieczne mury obronne,
• wstęp jest płatny i kosztuje 5 euro,
• druga ważna atrakcja to solany, płytkie baseny, w których starą metodą przez odparowanie wody produkuje się sól, 
• region słynie z połowu ostryg i małż, w marcu odbywa się tu wielki festiwal ostryg,
• w centrum obowiązuje płatna strefa parkowania, ale nie jest duza i bez problemu znajdziecie wolne miejsce na jej granicy.

Historia

Ston leży w Dalmacji, krainie zamieszkiwanej w czasach starożytnych przez Greków i Rzymian. Region słynął połowu ostryg i małż oraz pozyskiwania soli na płytkich wodach morza i w specjalnych solankach. Archeolodzy odkryli ślady stawów solankowych zbudowanych przez Rzymian już II wieku przed Chrystusem.

Okolice współczesnego Stonu były zamieszkiwane już w czasach starożytnych – przez Ilirów, Greków i Rzymian. Ślady dawnego osadnictwa wskazują, że miejscowa ludność żywiła się występującymi tu obficie ostrygami i małżami oraz pozyskiwano sól z płytkich wód. Pierwsze solany założyli tu Rzymianie już dwa tysiące lat przed Chrystusem. Rozkwit miasta i regionu nastąpił w XIV wieku. W roku 1333 Republika Dubrownicka kupiła od władcy Bośni i Serbii miasto z przyległymi ziemiami. Z Dubrownika przeprowadziło się 150 rodzin. Wybudowano domy, pałac i kościół. Wtedy też rozpoczęto budowę murów obronnych. Sól w średniowieczu była bardzo droga, więc Ston dla najeźdźców był łakomym kąskiem. 

Solany – produkcja soli metodą jak przed wiekami

Dzisiaj Ston ma zaledwie nieco ponad 500 mieszkańców. Obserwując wieczorne i nocne życie miasta, przypuszczamy, że w sezonie może być tu więcej turystów niż mieszkańców. W Stonie przed wiekami najważniejsza była sól. Rzymianie nazywali je „Stagnum”, nazwę zapożyczając od stojącej wody w basenach solankowych. Sól produkuje się w Stonie również i dzisiaj. Co najciekawsze stosuje się tę samą metodę co przed wiekami. W Stonie zobaczycie mnóstwo takich basenów. Proces pozyskiwania soli zaczyna się na wiosnę i trwa do jesieni. Najważniejsze w tej technologii jest słońce, które powoduje parowanie wody morskiej. W Stonie działa Muzeum Solanek. Otwarte codziennie od 08.00-20.00.

Mury obronne

Republika Dubrownicka swoje bogactwo zawdzięcza w dużej mierze produkcji soli, która miała olbrzymie znaczenie przy konserwacji mięsa. Wartość soli była wówczas porównywalna do ceny złota. Dlatego z taką intensywnością budowano mury obronne. Niektórzy historycy twierdzą, że mury miały długość 7.5 km. Do naszych czasów przetrwało około 5.5 km. Ten niesamowity zabytek udostępniony jest dla turystów. Teren jest górzysty, co podnosi atrakcyjność wędrówki po murach. Schodów na trasie trochę zaliczycie, ale najgorsze jest słońce. W upalne dni w okolicach południa nawet nie próbujcie tu wchodzić. Słońce was pokona. Wraz z rozwojem techniki wojennej mury straciły na znaczeniu. Część z nich została rozebrana, a kamienie sprzedane jako materiał budowlany. Od strony Stonu część murów udostępniona jest do zwiedzania  za darmo. Bilety będą potrzebne dopiero w Mali Ston.

Ceny biletów na mury obronne i godziny otwarcia

Godziny otwarcia: od 1 kwietnia do 31 maja w godzinach 08.00–18.30, od 1 czerwca do 31 lipca w godzinach 08.00-19.30, od 1 sierpnia do 30 września w godzinach 08.00-19.00, od 1 do 30 października w godzinach 08.00-17.30, od 1 listopada do 31 marca w godzinach 09.00-15.00. Ceny biletów: bilet normalny 5 euro, ulgowy 2 euro. W sezonie nie polecamy wchodzenia w okolicach południa. Pamiętajcie o nakryciu głowy w słoneczne dni.

Spacer po starówce

Układ ulic starego miasta wygląda jak nakreślony przy pomocy linijki. Wąskie proste uliczki przecinają się pod  prostym kątem z ulicami prostopadłymi i tworzą idealne kwadraty. Domy zbudowane z jasnego kamienia odbijają promienie słoneczne. Wszystko wydaje się być prześwietlone jak na starej kliszy fotograficznej, z której wychodzą tylko jasne i białe zdjęcia. Miasto budzi się z upalnego letargu dopiero pod wieczór. Ogródki i tarasy licznych knajpek zapełniają się turystami. Stragany z piątkami rozłożone są do późnego wieczoru. Spacerując po starówce, warto zwrócić uwagę na Dom Rektorów, tak w czasach Republiki Dubrownickiej nazywano prezydentów miast.

Kościół św. Błażeja (Crkva sw Vlaho)

Skromny kościół katolicki zbudowany z kamienia. W przeszłości był wielokrotnie uszkadzany przez trzęsienia ziemi. To z roku 1996 doprowadziło budynek do kompletnej ruiny. Jednak kościół został odbudowany. Do wnętrza zaglądamy przez szklane drzwi.

Renesansowa fontanna

Nie sposób jej ominąć. Renesansowa fontanna znajduje się na placu przed marketem w centrum miasta. Odszyfrowuje niewyraźny napis – rok 1581. Od razu ruszamy w poszukiwaniu informacji w internecie na jej temat. Znajdujemy niewiele, ale mamy potwierdzenie. To rzeczywiście jest zabytek z XVI wieku. Wtedy udostępniono wodę ze studni dla mieszkańców.

Mali Stron

W roku 1335 do obrony Stonu powstało miasto obronne Mali Ston. Oddalone jest około 1 km. Ta mała twierdza broniła drugiej strony przesmyku i była połączona murami obronnymi. W pobliżu powstał port, który służył do eksportu zebranej soli. Zabytkowe uliczki schodzą aż do zatoki. Można tutaj zamówić kurs łodzią połączony z obiadem lub kolacją podaną na pokładzie. Region ten słynie z hodowli ostryg i małż. Degustacja to obowiązkowy punkt wycieczki. Co roku w marcu organizowany jest festiwal ostryg.

Atrakcje w okolicy

Ston leży blisko granicy z Bośnią i Hercegowiną. Wąskiego przesmyku, który jest jedynym dostępem tego kraju do morza. Gorąco polecamy szybki wypad za granicę i zobaczenie fantastycznych Wodospadów Kravica.  Tu cały nasz artykuł – Wodospady Kravica – cud natury w Bośni i Hercegowinie.