Chojnica- wieś widmo na Poligonie Biedrusko

Chojnica to nieistniejąca wieś na Poligonie Biedrusko. Została zlikwidowana w czasie II wojny, kiedy Niemcy powiększyli teren poligonu. Warto wspomnieć, że miejscowość ma długą i bogatą historię oraz posiada bardzo cenny zabytek. Warto również odwiedzić cmentarz, kaplicę i betonową makietę zamku, która pojawiła się w kilku filmach.

Spór o drogę rowerową Złotniki-Biedrusko

Długo zastanawialiśmy się, czy o Chojnicach napisać, ponieważ od kilku lat obowiązuje zakaz wejścia i oglądanie zabytkowego kościoła jest utrudnione. Chojnica znajduje się przy starej trasie rowerowej łączącej Złotniki z Biedruskiem. Kiedyś jazda tą drogą była możliwa w dni, w których na poligonie nie było ćwiczeń. W roku 2018 wojsko trasę zamknęło. Mieszkańcy tłumaczą, że to zemsta za spór o wysokość stawki podatkowej od gruntów na terenie poligonu. Wojsko tłumaczy się używaniem drogi do szkolenia kierowców pojazdami wojskowymi. Trochę to słabe tłumaczenie, ponieważ w dzisiejszych czasach przepływ informacji nie tylko w intenecie jest tak szybki, że nie byłoby problemu z podaniem informacji, kiedy trasa jest zamknięta (szkolenia na pewno są prowadzone każdego dnia).

Komendant poligonu twierdzi, że osoby chętne zobaczyć zabytki i pomniki na terenie wojskowym mogą ubiegać się o specjalne pozwolenie. Średnio w to wierzymy, ponieważ kilka razy w przeszłości pisaliśmy o wyjaśnienie sytuacji z drogą rowerową. Pytaliśmy, czy wjazd jest możliwy. Nie dostaliśmy żadnej odpowiedzi. I na koniec trzeba przypomnieć, że wina za fatalny stan zabytkowego kościoła w całości spada na wojskowych. Kościół wojnę przetrwał niezniszczony. Jeszcze kilka lat po wojnie ksiądz odprawiał tu nabożeństwa. Niestety władze wojskowe nie zgadzały się na prace remontowe. W kolejnych latach nie wpuszczano pracowników konserwatora zabytków. Piękny późnogotycki kościół zamienił się w ruinę. Mamy nadzieję, że w przyszłości wojsko otworzy trasę rowerową Złotniki Biedrusko i podziwianie kościoła oraz terenów o dużej wartości przyrodniczej wzdłuż trasy będzie możliwe.

Chojnica

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z roku 1401. Wtedy pojawia się Jura z Chojnicy jako kasztelan rogoziński. Wieś miała zabudowę wokół centralnego placu, skąd odchodziły drogi na Biedrusko, Chludowo. Łagiewniki Radojewo. Pozostałości fundamentów domów odnajdziemy dzisiaj bez trudu. Upadek wsi zaczął się od sprzedaży ziemi należącej do Gustawa von Treskow w roku 1898 Armii Pruskiej. W roku 1904 powstały pierwsze budynki poligonu: stajnie, kantynę, baraki dla żołnierzy, szpital. Ćwiczenia na poligonie ruszyły w roku 1910. Gościł tu nawet cesarz Wilhelm II. Z tej okazji powstała pamiątkowa tablica, którą usunięto podczas powstania wielkopolskiego. Co ciekawe wieś Chojnica zobaczymy na przedwojennych mapach. Wszystko wskazuje, że została zlikwidowana dopiero podczas II wojny, kiedy Niemcy powiększyli teren poligonu.

Kościół Ścięcia św. Jana Chrzciciela

Kościół został ufundowany w roku 1531 przez Jana Przecławskiego, wojewodę poznańskiego. Jego syn Andrzej Przecławski dobudował kaplicę z kryptą rodzinną. Początkowo późnogotycka świątynia została przebudowana w XVIII wieku w stylu barokowym. W roku 1943 Niemcy zamknęli kościół. Po wojnie odbywały się tu msze i nabożeństwa. Mieszkańcy liczyli, że przywrócone zostaną granice parafii z roku 1939 i zostanie wstrzymane wyludnianie wiosek. Niestety dowództwo poligonu nie zgadzało się na wejście pracowników konserwatora zabytków. Prace zabezpieczające zabytek były prowadzone opieszale. Dzisiaj z kościoła zachowały się tylko mury. W latach 50. przeniesiono renesansowe nagrobki rodziny Przecławskich do katedry poznańskiej. Dopiero w latach 90. uporządkowano teren wokół kościoła, a w roku 2001 zabezpieczono dachówką korony murów i uzupełniono groźne ubytki w murach kościoła.

Kościół w Chojnicy na planie filmowym

Kościół i tereny wokół świątyni wykorzystano w filmie “Ogniem i mieczem”. Tu powstała pierwsza scena filmu, w której Skrzetuski uwalnia z rąk rzezimieszków Chmielnickiego. W ruinach kościoła kręcono również scenę z ucieczki przed Bohunem Zagłoby z Heleną. W hollywoodzkiej produkcji “Dowód życia” kościół grał czeczeński meczet. Terry Thorne (Russel Crowe) przekazuje tu pieniądze rosyjskim żołnierzom.

Cmentarz parafialny

W pobliżu kościoła znajduje się stary cmentarz parafialny. Wizyta na nim zrobiła na nas olbrzymie wrażenie. Na szczęście teren jest zabezpieczony płotem. Przycięto krzaki i wywieziono śmieci. Wiele grobów jest anonimowych, ale mieliśmy kontakt z osobami, których dziadkowie i rodzice tutaj są pochowani, dlatego decyzja o zakazie odwiedzin jest trudna do zrozumienia. Część grobów przeniesiono na cmentarz w Morasku. 1 listopada wojsko przymyka oczy na zakaz, ale to chyba zbyt mało. Potrzebne są zdecydowane kroki.

Kapliczka Matki Bożej

Na niewielkim wzniesieniu w pobliżu cmentarza znajduje się kapliczka z XIX wieku. To w tym miejscu proboszcz i wielki patriota Bronisław Hertmanowski prowadził tajne lekcje religii i historii dla młodzieży polskiej. Po II wojnie kapliczkę zdewastowano. Gdzieś przepadła figura matki Bożej. Kapliczkę w ostatnich latach odnowiono.

Makieta zamku

Przy drodze Złotniki-Biedrusko znajdują się ruiny zamku. To betonowa makieta, wybudowana prawdopodobnie przez Niemców w czasie II wojny. W kilku opracowaniach pojawia się informacja, że zamek powstał na potrzeby filmu “Kazimierz Wielki” z roku 1976. Jednak to raczej nieprawda. Owszem zamek pojawia się w filmie, ale raczej nikt nie stawiałby drogiej betonowej budowli na potrzeby filmu. Mury zamku noszą ślady po licznych pociskach. To chyba najmocniej oblegany zamek w Polsce. W sieci również niewiele znaleźliśmy na temat zamku, więc jeśli, ktoś coś wie…

Jeśli szukacie pomocy i inspiracji w podróży po Polsce, to zapraszamy do naszej Interaktywnej Mapy. Każde zaznaczone miejsce to link do obszernego tekstu na naszej stronie. Fotki, opis, historia i przydatne informacje.