Malownicze ruiny zamku w Bodzentynie

Jedne z najbardziej rozpoznawalnych ruin zamkowych znajdują się w Bodzentynie w województwie świętokrzyskim. Są bardzo chętnie fotografowane, ale mało kto zagłębia się w historię zamku. Postanowiliśmy to nadrobić i zabrać was w małą podróż historyczną.

Zaczniemy od kilku słów na temat miejscowości. Bodzentyn z historycznego punktu widzenia leży w Małopolsce w dawnej ziemi sandomierskiej. Geograficznie natomiast to Góry Świętokrzyskie. Miasto położone jest u stóp Pasma Klonowskiego, zbudowanego głównie z piaskowców i kwarcytów. Tereny porośnięte są lasem jodłowo-bukowym. Doskonałe miejsce na odpoczynek i piesze wędrówki. Dla mieszkańców dużych miast to świetne miejsce na naładowanie baterii. Bodzentyn uzyskał prawa miejskie w roku 1355, ale stracił je w roku 1870. Ponownie prawa miejskie uzyskał w roku 1994.

Historia zamku w Bodzentynie

Początki Zamku Bodzentyn należy upatrywać w przeprowadzce biskupa krakowskiego Bodzanta z pobliskiego Tarczku na tereny dzisiejszego Bodzentyna. Wtedy na wzniesieniu nad rzeką  Psarką zbudowano drewniany dwór. Było to na początku XIV wieku, ale drewniany budynek szybko uległ zniszczeniu. Wtedy zbudowano murowany budynek z wieżą obronną. Całość otoczono fosą i murami. W tym skromnym wówczas zamku 19 czerwca przebywał król Władysław Jagiełło, który przed bitwą pod Grunwaldem pielgrzymował do sanktuarium na Święty Krzyż. W XV i XVI wieku nastąpiła rozbudowa zamku. Powstało gotyckie skrzydło północne. Później dobudowano reprezentacyjną część mieszkaniową od wschodu. To był najlepszy czas dla zamku. Ostatnią znaczącą przebudowę przeprowadzono w latach 1657-1691. Powstała barokowa rezydencja w stylu pałacowym. Budynek stracił znaczenie obronne, ale rozmach musiał robić wrażenie. Był wielki ogród włoski, ciągnący się aż do pobliskiego kościoła, zwierzyniec i kilka budynków gospodarczych ( stodoły, piekarnia, rzeźnia, wozownia oraz magazyny).

Upadek zamku w Bodzentynie

Problemu zaczynają w roku 1642, kiedy ukończono budowę pałacu biskupów w Kielcach. Zamek stracił na znaczeniu. Sejm Czteroletni w roku 1789 upaństwowił dobra biskupie. Zamek przekształcono na spichlerz i szpital wojskowy. Od roku 1814 budynki stały opuszczone i niezagospodarowane. Zaczęły zamieniać się w ruinę. Mocno pomogli mieszkańcy, którzy sukcesywnie rozbierali budynki w celu uzyskania materiałów budowlanych, Poniżej akwarela T. Chrząńskiego pokazująca Zamek w Bodzentynie w połowie XIX wieku.

Malownicze ruiny na wzgórzu nad rzeką, które możemy dzisiaj podziwiać to najstarsza średniowieczna część zamku. Budowla została ogrodzona i zabezpieczona licznymi drewnianymi podporami. Znaleźliśmy mnóstwo informacji na temat rewitalizacji obiektu i terenu wokół. Plany są ambitne. Wszystko robi wrażenie, ale jak na razie początku prac nie widać. Przez jakiś prowadzono tu wykopaliska archeologiczne.  Teraz panuje cisza i spokój. I niestety widzieliśmy ślady pozostawione przez debili. Ile powinna wynosić grzywna za zrobienie napisów sprayem na średniowiecznych murach?

Zagroda wiejska w mieście

Zagroda Czernikiewiczów to przykład dawnej architektury małych miasteczek. W skład zagrody wchodzą: budynek mieszkalny, budynki gospodarcze, wozownia oraz podwórko. Całość zamknięta drewnianym płotem tworzy zwarty zespół w kształcie czworoboku. Zagroda jest jedyną tak kompleksowo zachowaną małomiasteczkową zabudową na terenie Kielecczyzny. W środku można podziwiać odtworzone wnętrze zgody średniozamożnej wielopokoleniowej rodziny Czernikiewiczów. Ekspozycja dostępna jest do zwiedzania po wcześniejszym umówieniu telefonicznym pod numerem 512 525 517.

Podczas II wojny światowej Bodzentyn był silnym ośrodkiem ruchu partyzanckiego. Wielu mieszkańców walczyło w oddziałach partyzanckich. W okolicy miasta znajdował się duża leśna baza oddziałów AK. 1 czerwca 1943 Niemcy w odwecie za działalność partyzancką rozstrzelali 39 mieszkańców. Egzekucji dokonano w pobliżu zagrody Czernikiewiczów. Na budynku znajdziecie tablicę pamiątkową.

Szukacie więcej informacji o zabytkach i atrakcjach w okolicy Bodzentyna? Zapraszamy do naszego artykułu TOP 20 atrakcji w Górach Świętokrzyskich. Poniżej mapa z opisanymi przez nas atrakcjami.

Artykuł powstał we współpracy z Lokalną Organizacją Turystyczną Góry Świętokrzyskie. Polecamy noclegi w Siedlisku Czarownica.

Spodobała się nasza relacja? Zapraszamy do kupna naszego albumu “Polska, której nie znajdziecie w przewodnikach. Można go kupić w Empiku lub w księgarni Virtualo.