Ruiny gotyckiego kościoła w Gryżynie
Wczesnogotycki kościół s. Marcina z XIII wieku. To przykład najprostszego typu kościoła jednonawowego, pozbawionego absydy i wieży. Od XVIII wieku znajduje się w ruinie. Teren wokół jest zagospodarowany, są tablice opisujące historię obiektu, ławki i wytyczone ścieżki.
Jak dojechać?
Kościół znajduje się w okolicach Kościana w Wielkopolsce we wsi Gryżyna, ale w dość dużej odległości od zabudowań. W pobliżu sztucznego zbiornika Wonieść. Dojechać można tylko polną drogą, która pełna jest dziur, kamieni i różnych pułapek. Trzeba uważać. Szczególnie po deszczu droga robi się trudna do pokonania zwykłą osobówką. Od drogi asfaltowej do ruin nie jest daleko. Spacer zajmie około 20 minut. To najbezpieczniejsze rozwiązanie.
Wyświetl większą mapę
Historia
Wieś po raz pierwszy w dokumentach pojawia się w roku 1926. Pierwszym znanym przedstawicielem rodziny Borków Gryżyńskich, do ktorych należały te tereny był Wojsław. To on prawdopodobnie ufundował kościół pw św. Marcina. Wówczas osada mająca charakter obronny znajdowała się obok kościoła. Dopiero w końcu XIV wieku Jan Borek Gryżyński przeniósł wieś w nowe miejsce. W kolejnych wiekach miejscowość bardzo często zmieniał właściciela. Warto jeszcze odnotować, że w okolicach roku 1835 w Gryżynie przebywał Adam Mickiewicz, którego próbowano zainteresować pewną legendą.
Legenda o brzozie gryżyńskiej
Opowieść jest trochę makabryczna. Obok kościoła znajdował się cmentarz. Pochowano na nim dziecko, które w złości uderzyło swoją matkę. Matka mu przebaczyła, ale nie ukarała. Wkrótce chłopczyk zachorował i zmarł. Pochowano go na cmentarzu obok kościoła. Pewnego razu matka zauważyła rączkę wystającą z ziemi. Ksiądz odprawił mszę za duszę zmarłego dziecko. Pomogło, ale następnego dnia ręka znowu się pojawiła. Ksiądz stwierdził, że dziecko nie zazna spokoju dopóki tu na ziemi nie zostanie ukarane za podniesienie ręki na swoją matkę i nakazał Dziwny rytuał okazał się skuteczny. Pochowane dziecko przestało straszyć parafian. Rózga porzucona na grobie puściła korzenie i wyrosło okazałe drzewo. Brzoza na cmentarzu rosła aż do roku 1875, kiedy zostało przewrócone podczas silnej burzy.
Legendę opisał w wierszu w XIX wieku Franciszek Morawski:
„Synek ten memi popsuty pieszczoty
Raz mnie w swym gniewie uderzył”
„Bierz więc tę rózgę i chłoszcz rękę syna”
Tak pasterz na nią zakrzyknął.
„Ziemskiej on się tu kary dopomina
Aby wieczystej uniknął”
Trwałe ruiny kościoła św Marcina
Pozostałości kościoła znajdują się otoczone drzewami około 1,5 km na południowy zachód od wsi Gryżyna. Była to budowla jednonawowa, orientowana i bez wieży. Świątynię zbudowano z kamieni polnych o nieregularnych kształtach. Do dziś zachowały się mury obwodowe o wysokości w niektórych miejscach do 7 metrów. Przetrwały dwa portale i pozostałości okien częściowo przemurowanych. Kościół był remontowany w latach 1737-38, ale potem zaczął popadać w ruinę.
Polecamy naszą powieść dla dzieci „Wakacje poza siecią”. Przygotowaliśmy wersję audiobooka. Poniżej mały fragment, a audiobooka w dobrej cenie kupicie w wielu księgarniach. Tu adres, gdzie chyba jest najlepsza cena.
Zapraszamy do naszego Interaktywnego przewodnika po Polsce. Mapa ułatwi nawigację po naszych artykułach. Każde zaznaczone na mapie miejsce posiada aktywny link, który przeniesie was do obszernego artykułu. Fotki, historia, zabytki, legendy, godziny otwarcia muzeów, ceny biletów i wiele przydatnych wskazówek. Z mapą planowanie podróży po Polsce staje się proste. To prawie 200 opisanych dokładnie miejsc. W przypadku niektórych miast znajdziecie obszerny przewodnik. I oczywiście mnóstwo fotek, które uwielbiamy robić. Zapraszamy do podróży z nami. Mapa pozostanie zawsze jako pierwsza publikacja na naszej stronie. Będzie zawsze pod ręką. Zaglądajcie tu, ponieważ będziemy cały czas nasz przewodnik rozwijać i uaktualniać.
