Strzelin

 

 

 

Dolny Śląsk, a szczególnie  miasteczka położone na Przedgórzu Sudeckim to miejsca z olbrzymim potencjałem turystycznym, ale żeby zaroiło się tutaj od turystów jest jeszcze wiele do zrobienia. Najlepszym tego przykładem jest Strzelin. Miasto z ciekawą historią, zabytkami i największym w Europie kamieniołomem granitu.

 

Rynek

Do Strzelina dotarliśmy właśnie z myślą zobaczenia kamieniołomu, ale przy okazji zrobiliśmy mały spacer po centrum miasta. Strzelin bardzo ucierpiał podczas II Wojny Światowej. Został zniszczony w 85 procentach. Wszystko przez silny ostrzał sławnymi rakietami radzieckimi nazywanymi Katiusza. Widać to doskonale i dzisiaj. Historyczny Stary Rynek to prawdziwy koszmarek. Zabytkowych kamienic nie odbudowano, w zamian postawiono czteropiętrowe bloki. Na parterze znajdują się sklepy i punkty usługowe. Klasyk architektury socrealistycznej. Z ratusza pozostały tylko fragmenty wieży. Ruiny w takim stanie dotrwały aż do roku 2004. Wtedy odbudowano wieżę. Tuż obok zachował się oryginalny kamienny stół sędziowski. Wykonany jest z miejscowego granitu i pochodzi najprawdopodobniej z XV wieku, kiedy to sądy odbywały się jawnie w obecności miejscowej ludności. W narożniku rynku stoi Dom Książąt Brzeskich. Piękny dworek pochodzący z XVII wieku wtopiony we współczesną architekturę wygląda dziwnie. Warto wspomnieć, że doszło w nim do historycznego spotkania roku 1815, podczas walk z Napoleonem spotkali się tu car Aleksander I i król pruski Fryderyk Wilhelm III.

 

 

Mury obronne

W kilku miejscach zachowały się fragmenty oryginalnych murów obronnych. Pochodzą z XIII wieku. Częścią fortyfikacji była także zachowana do dziś Baszta Prochowa. Niestety władze Strzelina nie potrafią zadbać o tak cenne zabytki. Znajdują się one w opłakanym stanie, tuż obok nich stoją kubły ze śmieciami. Nielicznych turystów musi to szokować. Zresztą sami mieszkańcy nie za bardzo znają swoje miasto. O to jak dotrzeć do Baszty Prochowej pytaliśmy chyba z pięciu przypadkowych mieszkańców spotkanych na ulicy. Nikt nie wiedział o co pytamy.

 

 

Ruiny browaru

Browar w Strzelinie składał się z trzech budynków produkcyjnych z 1880, 1911 i 1915 roku. Piwo z tego zakładu cieszyło się wielkim uznaniem, przez lata zakład pracował pełną parą i nie jest to przenośnia. W tym browarze jako jednym z pierwszych zastosowano przy produkcji maszyny parowe. Zakład zamknięto w roku 1936. Od końca wojny budynki stoją puste i popadają w ruinę.

 

 

Rotunda Świętego Gotarda

To niewielki kościół zbudowany w XII wieku, jedna z najstarszych budowli romańskich na Śląsku. W czasach reformacji służył ewangelikom, a w czasach baroku aż do I wojny światowej odbywały się tu nabożeństwa w języku polskim, dlatego rotunda była nazywana Polskim Kościołem. Po II wojnie kościół stał opuszczony, a od 1992 roku należy do parafii Podwyższenia Krzyża Świętego. Przebudowy w ciągu wieków zatarły pierwotny charakter budowli, romańskie fragmenty zachowały się w dolnych partiach wieży, do wysokości około 6m. Niestety rotunda jest zamknięta dla turystów. To kolejny przykład fatalnej polityki władz miasta.

 

 

Kamieniołom

Na Dolnym Śląsku znajduje się mnóstwo kamieniołomów, w których wydobywa się różne surowce, ale strzeliński kamieniołom jest wyjątkowy. Granit na skalę przemysłową wydobywa się tu od XIX wieku. Surowiec z tego miejsca posłużył jako materiał budowlany w wielu obiektów w Polsce i Europie. Z tego granitu zbudowane są m.in. przęsła mostu Poniatowskiego w Warszawie oraz liczne dworce kolejowe.

Zakład w Strzelinie to największy kamieniołom w Europie. Cięgnie się pomiędzy Strzelinem a Mikoszowem. Dziura w skałach jest długa na 650 m i osiąga głębokość ok. 120 m. Naprawę robi wrażenie. Na krawędzi wyrobiska stoi niewielka metalowa barierka, trzeba trochę odwagi, by spojrzeć w przepaść.

Wydobycie granity często odbywa się przy pomocy ładunków wybuchowych. Choć cały obszar nie jest szczelnie ogrodzony to z powodów bezpieczeństwa lepiej nie próbować się  po nim poruszać samemu. Kamieniołomy czasami organizują specjalne dni  otwarte. Wtedy w raz z przewodnikiem możemy zobaczyć najciekawsze miejsca. Wycieczka trwa około godziny.