Synagoga w Chmielniku- podróż przez dwie kultury

Budynek zabytkowej synagogi w Chmielniku w województwie świętokrzyskim przez lata stał opuszczony i popadał w ruinę. Na szczęście udało się go uratować. Po renowacji powstało muzeum upamiętniające życie w typowym sztetlu, czyli małym miasteczku z liczną ludnością żydowską. Uwielbiamy podróże śladami historii i kultury.

Prawie jak Berdyczów

Chmielnik to małe miasteczko w powiecie kieleckim. Jego historia bardzo przypomina ukraiński Berdyczów, który  znajdował się w granicach II Rzeczypospolitej. Tuż przed wybuchem II wojny ludność żydowska stanowiła ponad 90 procent mieszkańców Chmielnika.. Był to również bardzo ważny ośrodkiem handlu. Organizowane w mieście targi cieszyły się olbrzymią popularnością. Niemcy w okrutny sposób rozprawili się z żydowską ludnością. Powstało getto, które w zasadzie obejmowało całe miasto. Wyłączone zostały tylko domy bezpośrednio przylegające do pól uprawnych. Z prawie 12 tysięcy Żydów II wojnę przeżyło zaledwie 500 osób. Wrócili oni na chwilę do Chmielnika, ale po kilku miesiącach opuścili miasto.

Historia synagogi

Historycy mają duży problem z ustaleniem daty budowy synagogi. W wielu źródłach pojawia się rok 1630, ale w  protokole biskupiej wizytacji parafii w Chmielniku, sporządzonym w 1748 roku, mowa była o istniejącej synagodze drewnianej. W tym okresie gmina żydowska była bardzo biedna, co raczej nie pozwalało na postawienie murowanej synagogi. Dlatego coraz częściej wskazuje się, że obecny budynek synagogi powstał dopiero po roku 1748.

Synagoga zbudowana jest z łamanego kamienia i cegły. Stoi u zbiegu ulic Sienkiewicza i Wspólnej, Obok znajdował się cmentarz żydowski, ogrodzony murowanym płotem. Dzisiaj nie ma już po nim śladu, ale powstał Dom Cienia, upamiętniający dawnych mieszkańców Chmielnika. Niemcy w czasie wojny urządzili tu magazyn. Po roku 1945 budynek stał opuszczony i popadał w ruinę.

Szklana bima

Wchodzimy do środka. Pierwsze co zauważamy to szklana bima. Hebrajskie słowo ‏בימה‎ oznacza w dosłownym tłumaczeniu podwyższenie lub wieżę. Bima zawsze ulokowana była w centralnym punkcie synagogi, Z tego miejsca odczytywano fragmenty Tory i ksiąg prorockich. Wystawa przygotowana jest bardzo nowocześnie. Na ekranach oglądamy dawne fotografie, poznajemy historię miasta i jej mieszkańców. Możemy również posłuchać relacji mieszkańców opisujących życie codziennie w przedwojennym Chmielniku. Maks z uwagą wysłuchał opisu wizyty polskiego chłopca u żydowskiego krawca. Można również posłuchać modlitwy i śpiewu żydowskiego. W synagodze byliśmy sami. Echo cudownie podchwytywało żydowskie słowa.

Ściany synagogi pokryte były kiedyś malowidłami. Do dzisiaj zachowały się ich fragmenty. Poddano je konserwacji w latach 2011-2013.

Świętokrzyski Sztetl – Ośrodek Edukacyjno-Muzealny, Chmielnik ul. Wspólna 14. Godziny otwarcia: od wtorku do niedzieli w godzinach 9.00-17.00. Ceny biletów: 15 zł bilet normalny, ulgowy 10 zł. Bilet rodzinny 30 zł.

Góry Świętokrzyskie zwiedzaliśmy na zaproszenie Lokalnej Organizacji Turystycznej Góry Świętokrzyskie. Podczas naszej wizyty korzystaliśmy z noclegu w Agroturystyce Gratka. Tu nasza relacja, bardzo polecamy to magiczne miejsce –Agroturystyka w Celinach w województwie świętokrzyskim.

Jeśli szukacie dobrego miejsca na obiad to polecamy Meat Paczkę w Nowej Słupi na ulicy Bodzentyńskiej 1. To klasyczna hamburgerownia, ale jakość was zaskoczy. Do tego frytki z prawdziwych ziemniaków.

Zapraszamy do naszego Interaktywnego przewodnika po Polsce. Mapa ułatwi nawigację po naszych artykułach. Każde zaznaczone na mapie miejsce posiada aktywny link, który przeniesie was do obszernego artykułu. Fotki, historia, zabytki, legendy, godziny otwarcia muzeów, ceny biletów i wiele przydatnych wskazówek. Z mapą planowanie podróży po Polsce staje się proste. To prawie 200 opisanych dokładnie miejsc. W przypadku niektórych miast znajdziecie obszerny przewodnik. I oczywiście mnóstwo fotek, które uwielbiamy robić. Zapraszamy do podróży z nami. Mapa pozostanie zawsze jako pierwsza publikacja na naszej stronie. Będzie zawsze pod ręką. Zaglądajcie tu, ponieważ będziemy cały czas nasz przewodnik rozwijać i uaktualniać.