Romański kościół w Tarczku w Górach Świętokrzyskich – zwiedzanie i historia
Romański kościół w Tarczku to jeden z najstarszych kościołów w całym województwie świętokrzyskim. Jego wartość historyczną podnosi dobrze zachowana pierwotna forma budowli romańskiej. Historycy oficjalnie mówią o budowie kościoła w XIII wieku, ale prawdopodobnie powstał on na miejscu o wiele starszej świątyni. Dla turystów lubiących historię i architekturę obejrzenie tego zabytku podczas wizyty w Górach Świętokrzyskich to punkt obowiązkowy.
Spis treści
- Gdzie znajduje się Tarczek
- Czy kościół można zwiedzać?
- Historia – Romański kościół w Tarczku
- Ponowna konsekracja kościoła
- Zabytkowe wyposażenie
- Inne ciekawe miejsca w okolicy opisane przez nas
- Lista TOP 20 atrakcji w Górach Świętokrzyskich
Gdzie znajduje się Tarczek
Tarczek dzisiaj jest wsią, ale na krótko w latach 1257-1342 posiadał prawa miejskie. Tarczek leży w województwie świętokrzyskim, w Górach Świętokrzyskich, na północ od pasma Łysogór. Wieś leży w odległości 4 km od Bodzentyna i 35 km od Kielc. Przez miejscowość przebiega droga wojewódzka nr 752, łącząca Starachowice z Kielcami. Dla ułatwienia nawigacji publikujemy pinezkę z mapy Google z dokładną lokalizacją kościoła.
Czy kościół można zwiedzać?
Jak w przypadku wielu podobnych zabytków zlokalizowanych w małych miejscowościach jest mały problem. Nie ma z góry ustalonych zasad na zwiedzanie. Ale mamy dobrą wiadomość – proboszcz tego kościoła jest bardzo uprzejmy i życzliwy. W Tarczku pojawiliśmy się w środku tygodnia, bez uprzedniego umówienia. Zapytaliśmy do drzwi plebanii i spytaliśmy o możliwość zobaczenia wnętrza kościoła. Ksiądz bez problemu znalazł chwilę czasu dla nas i otworzył drzwi kościoła. W zasadzie to zrobił to nasz Maks. Dostał olbrzymie wiekowe klucze i ruszył w stronę kościoła. Ksiądz oprowadził nas po zabytku i opowiedział o historii kościoła. Dobrym rozwiązaniem jest też wizyta w niedzielę tuż po mszy świętej, które odbywają o godzinie 08.00, 10.00 i 12.00.
Historia – Romański kościół w Tarczku
Historycy uważają, że obecną świątynię zbudowano w XIII wieku z fundacji bpa krakowskiego Iwona Odrowąża, ale prawdopodobnie na tym samym miejscu znajdował się kościół o wiele starszy. Ma o tym świadczyć wzmianka w Rocznikach Jana Długosza. Mowa w nich o kościele św. Idziego Opata w Tarczku wybudowanym z roku 1086 z fundacji księcia Władysława Hermana, jako wotum dziękczynne za narodziny syna Bolesława. Kościół św. Idziego w Tarczku stanowi doskonały przykład budowli romańskiej. Kościół wzniesiony został z dokładnie obrobionych ciosów kamiennych piaskowca i ma kształt połączonych ze sobą prostych brył geometrycznych. Grube mury, ze względu na funkcje obronne, posiadają małe, wysoko usytuowane otwory okienne, zachowane w pierwotnej formie od strony południowej.
Ponowna konsekracja kościoła
W XVI wieku kościół w Tarczku został gruntownie odrestaurowany lub po prostu powiększony, ponieważ inwentarz z 1611 roku mówi o ceremonii poświęcenia świątyni przez biskupa Pawła Dębskiego w 1591 roku. Wszystko to odbyło się za staraniem plebana Walentego Mrowickiego. Kościół miał wówczas trzy ołtarze, które zostały konsekrowane. Największy wzniesiony został na cześć św. Idziego i św. Stanisława, południowy zaś to postać św. Walentego, św. Mikołaja i św. Wojciecha. Trzeci ołtarz, północny, przedstawia scenę narodzin Matki Bożej i św. Anny. W latach 1945-1946 odsłonięto fragmenty kamieniarki romańskiej i nowożytnej polichromii.
Zabytkowe wyposażenie
Najważniejszy zabytek we wnętrzu to renesansowy tryptyk z około 1530 roku, prawdopodobnie z warsztatu Mistrza Tryptyku z Szynku. Przedstawia on Chrystusa Zmartwychwstałego ukazującego się Maryi, postaci świętych, sceny maryjne oraz – cztery wyobrażenia Męki Pańskiej na ścianach zamykających tryptyk. Są one zawsze prezentowane od Środy Popielcowej przez cały Wielki Post. Warto zwrócić uwagę na dwa manierystyczne ołtarze boczne z około 1614 roku, ambonę z XVII wieku i kamienną chrzcielnicę z XVIII wieku.
Inne ciekawe miejsca w okolicy opisane przez nas
- Góra Chełmowa – opis i mapa szlaku
- Kamieniołom Kopulak zachwyca marsjańskim krajobrazem
- Zamek Krzyżtopór – wspaniałe ruiny, które zauroczą każdego turystę
- Łysa Góra
Góry Świętokrzyskie zwiedzaliśmy na zaproszenie Lokalnej Organizacji Turystycznej Góry Świętokrzyskie. Podczas naszej wizyty korzystaliśmy z noclegu w Agroturystyce Gratka. Tu nasza relacja, bardzo polecamy to magiczne miejsce –Agroturystyka w Celinach w województwie świętokrzyskim.
Lista TOP 20 atrakcji w Górach Świętokrzyskich
Przygotowaliśmy obszerny artykuł o najważniejszych atrakcjach w Górach Świętokrzyskich. Opisujemy najpiękniejsze szlaki górskie, zabytki, atrakcje, polecamy restauracje i noclegi. TOP 20 atrakcji w Górach Świętokrzyskich.
