Mniej znane zamki krzyżackie w Polsce

Mówimy zamek krzyżacki i od razu widzimy Malbork z największą w europie średniowieczną twierdzą, ale w Polsce podobnych obiektów mamy kilkadziesiąt. Podobno jest ich aż 90. Nie wiemy, czy widzieliśmy chociaż połowę. Jednak kilka zamków zrobiło na nas duże wrażenie, dlatego postanowiliśmy je pokazać. Majówka szlakiem zamków krzyżackich to znakomity pomysł. W wielu miastach natraficie na inne ciekawe zabytki. Poruszamy się po trzech województwach: kujawsko-pomorskim, pomorskim i warmińsko mazurskim.

Toruń

Budowę zamku rozpoczęto w latach 50. XIII wieku, a ukończono w drugiej połowie XIV wieku. Jest to najstarszy zamek krzyżacki na ziemi Chełmińskiej. Zamek zbudowano na planie podkowy. Zupełnie inaczej niż większość późniejszych zamków zakonu, kiedy stawiono twierdze na planie czworoboku i dlatego warto tu zajrzeć. Zamek w Toruniu służył jako baza wypadowa dla wojsk ruszających na podbój Prus. Tu rozpoczęła się potęga Zakonu Krzyżackiego. Zamek został zniszczony w lutym 1454, kiedy Toruń i kilka innych miast Związku Pruskiego, wystąpił przeciwko władzy wielkiego mistrza. Komtur toruński Albrecht Kalb poddał zamek. Mieszczenie wdarli się do twierdzy i ją splądrowali. Część zamku wysadzono w powietrze, a potem robotnicy zatrudnieni przez rajców rozpoczęli rozbiórkę. Krzyżacy do Torunia już nigdy nie powrócili, ale atak na zamek rozpoczął wojnę trzynastoletnią. Aż trudno uwierzyć, ale aż do roku 1966 ruiny zamku stały zapomniane. Nawet przez pewien moment działało w tym miejscu wysypisko śmieci. Podczas prac archeologicznych odsłonięto przyziemie zamku głównego oraz piwnice z ceglanymi sklepieniami. Obecnie podziemia są udostępnione do zwiedzania. Obejrzeć można małą wystawę z makietą zamku. Panuje tu trochę mroczny klimat. Zapraszamy na naszą relację – Zamek krzyżacki w Toruniu.

Bytów

Zamek w Bytowie powstał na przełomie XIV i XV wieku. Bronił zachodniej granicy państwa zakonu krzyżackiego. Budowę nadzorował Mikołaj Fellenstein, który miał również swój udział w rozbudowie zamku w Malborku. Zamek w Bytowie powstał na planie prostokąta. W narożnikach znajdują się trzy okrągłe baszty (Młyńska, Różana, Polna) i jedna kwadratowa wieża, zwana Prochową. To była bardzo nowoczesna konstrukcja. Posiadała nawet specjalne kanały dźwiękowe do wydawania rozkazów. To jedna z najpóźniej wzniesionych twierdz krzyżackich. Przy jej budowie uwzględniono rozwój broni palnej. Krzyżacy stracili zamek podczas wojny trzynastoletniej. Król Kazimierz Jagiellończyk oddał go jako dożywotnie lenno księciu pomorskiemu Erykowi II. Dzisiaj znajduje się tu Muzeum Zachodnio-Kaszubskie oraz hotel i restauracja. Co powiecie na noc w krzyżackich komnatach? Jeśli odwiedzicie to piękne kaszubskie miasto, to koniecznie zobaczcie inne zabytki. Tu nasz tekst – Bytów.

Zamek Gniew

Miasto położone jest w widłach rzeki Wierzycy i Wisły. Strategicznie to doskonale miejsce. W początkach naszej ery przebiegał tędy szlak bursztynowy. Od X wieku tereny należały do państwa Polan. Krzyżacy Gniew dostali w prezencie w XIII wieku za pomoc w walce ze Świętopełkiem, księciem Pomorza Gdańskiego. Była to pierwsza posiadłość Zakonu na lewym brzegu Wisły. Dogodne położenie strategiczne zadecydowało o budowie zamku. W kolejnych wiekach Gniew często przechodził z rąk do rąk. Był polski, pruski, krótko szwedzki. W roku 1921 zamek spłonął. Podobno było to podpalenie, ale dowodów nie było. Zamek przez następne dziesięciolecia był w stanie ruiny, choć nie przeszkodziło to Niemcom w utworzeniu tu więzienia. Pierwsze prace remontowe przeprowadzono w latach 1968-1974. Kontynuowano w latach 90. XX wieku. Obecnie zamek znajduje się w rękach prywatnych. Działa tu hotel i SPA. Nocleg w takim otoczeniu i zabiegi to może być dodatkowa wspaniała atrakcja. Więcej o Zamku Gniew i zabytkach w tym pięknym mieście pisaliśmy w artykule- „Gniew jest super”.

Bezławki

Co prawda w tej miejscowości nigdy nie było zamku, tylko strażnica krzyżacka, ale postanowiliśmy pokazać ten niesamowity zabytek. Krzyżacy stąd wysłali wyprawy zbrojne na Litwę i Żmudź. Strażnicę zbudowano w roku 1377. W latach następnych trochę rozbudowano. Jednak ciągle była to bardzo mała warownia. Kiedy przestała pełnić rolę obronną, budynek w roku 1583 przekształcono na kościół protestancki. Dzisiaj to kościół katolicki. Warto również wspomnieć, że przebywał tu Świdrygiełło, młodszy brat Władysława Jagiełły, który kolaborował z Krzyżakami. Kilka razy w wojnie stanął po ich stronie. Król Jagiełło chyba 4 razy wybaczał mu zdradę. Jednak braterskie kłótnie odłóżmy na bok. Ciekawsza jest historia o Świętym Graalu, który podobno posiadał Świdrygiełło. Legenda głosi, że  Graal został zamurowany w zamku w Bezławkach. Dzisiaj wnętrze kościoła nie powala, ale za to wyprawa na wieżę to niesamowita przygoda. Drewniana konstrukcja wieży i stropu kościoła wygląda kosmicznie.

Ełk

Nie wszystkie zamki miały tyle szczęścia co wcześniej opisane. Historia zamku w Ełku pokazuje, że o zabytki trzeba dbać. Inaczej zostanie nieatrakcyjna ruina w centrum miasta. Pokazujemy ten zamek, ponieważ trwa jego remont i będziemy się pilnie przyglądać. Pomimo fatalnego stanu zamek warto zobaczyć. Kiedyś położony na wyspie. Dzisiaj to półwysep, a do zamku idziemy po stuletnim moście. Mieszkańcy mówią, że zamek jest przeklęty. Za remont bierze się kolejna ekipa i za wiele z tego nie wychodzi. Zamek budowano w latach 1398-1406 pod nadzorem Ulricha von Jungingena, którego raczej wszyscy znamy. Była to najdalej wysunięta na wschód twierdza Krzyżaków, stąd ruszano na Litwę. Zamek zniszczono podczas wojny trzynastoletniej, ale został odbudowany pod koniec XV wieku. W XIX wieku powstało tu więzienie. Wybudowano specjalny budynek i wieżyczki strażnicze. Niektóre elementy więzienia odnajdziemy i dzisiaj. Więzienie w zamku działało do roku 1976. Potem rozpoczęto remont z myślą o powstaniu muzeum. Niestety nic z tego nie wyszło. Teraz mówi się o hotelu. Cała nasza relacja – „Zwiedzamy Ełk- serce Mazur”.

Nidzica

Budowę zamku rozpoczęto w 1370 roku. Już w roku w roku 1409 rezydował tu prokurator krzyżacki. W roku 1410 nowy zamek miał okazję przejść chrzest bojowy, ale przestraszona załoga uciekła i wojska polskie zajęły go bez walki. W kolejnych latach zamek kilka razy zmieniał właściciela. Najdłuższe oblężenie trwało 8 dni. W XIX wieku było tu więzienie i sąd. Rosjanie w czasie II wojny zbombardowali zamek. Zniszczenia były poważne. Zamek przez następne lata stał opuszczony. Odbudowę przeprowadzono dopiero w latach 1961-1965. Obecnie zamek służy za miejskie centrum biznesu, kultury i rozrywki. Mieści się też w nim Muzeum Ziemi Nidzickiej. Oczywiście udostępniony jest do zwiedzania.

Barciany

Zamek krzyżacki z XIV wieku. Potężny i pozbawiony wież. Jedynie w narożniku północno-wschodnim dobudowano okrągłą masywną basztę.  To trochę inny styl od tego, do którego przyzwyczaili nas Krzyżacy. Zamek nie odegrał żadnej poważnej roli militarnej. Od XIX wieku znajdował się w rękach prywatnych. Po roku 1945 należał do PGR-u. Do obejrzenia zamku i umieszczenia go w tym artykule zachęcił nas fakt, że zabytek wystawiony jest na sprzedaż. Za jedyne 8 milionów złotych możecie zostać właścicielami zamku krzyżackiego.  Zamek jest zabezpieczony i nie można wejść do środka. Pozostaje tylko spacer wokół i podziwianie masywnej konstrukcji z zewnątrz. Zamek jest w dobrym stanie.

Zapraszamy do naszego Interaktywnego przewodnika po Polsce. Mapa ułatwi nawigację po naszych artykułach. Każde zaznaczone na mapie miejsce posiada aktywny link, który przeniesie was do obszernego artykułu. Fotki, historia, zabytki, legendy, godziny otwarcia muzeów, ceny biletów i wiele przydatnych wskazówek. Z mapą planowanie podróży po Polsce staje się proste. To prawie 200 opisanych dokładnie miejsc. W przypadku niektórych miast znajdziecie obszerny przewodnik. I oczywiście mnóstwo fotek, które uwielbiamy robić. Zapraszamy do podróży z nami. Mapa pozostanie zawsze jako pierwsza publikacja na naszej stronie. Będzie zawsze pod ręką. Zaglądajcie tu, ponieważ będziemy cały czas nasz przewodnik rozwijać i uaktualniać.