Więzienie w Kaliszu – zabytkowy budynek dawnego zakładu karnego, który powstał w roku 1846

Więzienie w Kaliszu opisane na stronach poświęconych turystyce? Dziwić może tylko niewtajemniczonych. Dawny budynek więzienia to zabytek wyjątkowy. Został wpisany na listę zabytków w roku 1968 w czasie, kiedy Zakład Karny działał w najlepsze. Bryła tego charakterystycznego budynku jest dobrze znana mieszkańcom Kalisza. Od lat mówią o nim -zamek i mają rację. Z daleko były kompleks więzienny wygląda jak zamek. Ponury, otoczony wysokim murem z drutem kolczastym i wieżyczkami strażniczymi przyciągnął naszą uwagę. Niestety ciągle nie udało nam się zobaczyć wnętrza, ale budynek ten jest na tyle ciekawy, że poświęcamy mu osobny artykuł. Zresztą uwielbiamy wędrować bardzo dziwnymi ścieżkami.

Spis treści

• Gdzie znajduje się budynek dawnego Zakładu Karnego
• Czy można zwiedzić wnętrze?
• Historia budynku
• Znani więźniowie
• Więzienie w Kaliszu od środka
• Józef Pachołek – Polski Al Capone
• Inne ciekawe miejsca w okolicy opisane przez nas
• Internetowy przewodnik po Polsce

Gdzie znajduje się budynek dawnego Zakładu Karnego

Nieczynne Więzienie w Kaliszu znajduje się przy ulicy Łódzkiej 2. Dojazd samochodem jest bardzo łatwy, ponieważ to droga krajowa nr 12. Dla ułatwienia nawigacji publikujemy pinezkę z mapy Google z dokładną lokalizacją. Samochód można na chwilę zapracować na stacji benzynowej, położonej tuż obok więziennego muru.

Czy można zwiedzić wnętrze?

Dawne więzienie w Kaliszu z zewnątrz oglądaliśmy już dwa razy. Niestety nie udało się nam zobaczyć wnętrza, ale dla wytrwałych i zdeterminowanych mamy dobrą wiadomość. Od czasu do czasu organizowane jest zwiedzanie obiektu. Szacuje się, że podczas Nocy Muzeów w roku 2022 aż 2 tys. osób zobaczyło zabytkowe wnętrza. Obecnie właścicielem obiektu jest Akademia Wymiaru Sprawiedliwości i również w roku 2024 zorganizowała dni otwarte. Zainteresowani muszą uważnie obserwować zapowiedzi imprez kulturalnych w Kaliszu. Jednak budynek dawnego wwiezienia jest tak ciekawy, że warto obejrzeć go chociaż z zewnątrz. Dla fotografów to też wdzięczny model na fotki. Zameczek świetnie prezentuje się od strony ulicy Więziennej.

Historia budynku

Więzienie w Kaliszu zostało oddane do użytku w 1846 roku według projektu Henryka Marconiego i Franciszka Tournelle’a. Nadanie mu cech zamku było działaniem zamierzonym.  Neoromański styl obiektu nawiązywał do średniowiecznej budowli z basztami i murem zewnętrznym. Budynek główny wewnątrz posiadał charakter gankowy – szeroki korytarz, a po jego obu stronach i na dwóch piętrach znajdowało się łącznie 120 jednoosobowych cel z wysoko usytuowanym zakratowanym okienkiem. Cele wyposażono w wiszące łóżka, sedes, obok pojemniki z wodą, ławę i rurę spełniającą rolę kaloryfera. W obiekcie przygotowano pomieszczenie dla chorych (lazaret), a w części piwnicznej pomieszczenia gospodarcze. Nowe więzienie na Tyńcu koło Kalisza, zwane było Domem Badań ( była to oficjalnie używana nazwa)

W tamtych czasach nie było podziału i w więzieniu przebywały zarówno kobiety jak i mężczyźni. Z początku osadzeni byli kryminaliści, a z czasem także więźniowie polityczni np. powstańcy styczniowi. Więzienie w Kaliszu funkcjonowało w różnych okresach historii Polski: w czasach zaborów, okupacji niemieckiej, w czasach stalinowskich, w państwie socjalistycznym i demokratycznym. Systemy się zmieniały, a więzienie było potrzebne i w sumie nie ulegało dużym zmianom. Więzienie w Kaliszu zostało zlikwidowane w roku 2015.

Znani więźniowie

Po rewolucji 1905 r. do kaliskiego więzienia trafiło wielu znanych kaliszan. Siedział tu adwokat i poseł, a później rektor uniwersytetu w Wilnie Alfons Parczewski, a także jego sekretarz Józef Kwieciński i znany działacz PPS Kazimierz Lipczyński. 7 listopada 1906 r. trafił tu Wojciech Jabłkowski, który został skazany na karę śmierci, a wyrok wykonano na dziedzińcu więzienia. Przed II wojną światową najsłynniejszym więźniem był Józef Pachołek, zwany polskim Alem Capone. 14 czerwca 1932 r. o godz. 0:54 gangster zawisł na stryczku.

Więzienie w Kaliszu od środka

Pisaliśmy, że nam jeszcze nie udało się wnętrza więzienia zobaczyć, ale z pomocą przyszedł nam Filip Dobrasiak, nasz czytelnik i podesłał zrobione przez siebie fotki. Zdjęcia powstały podczas akcji Noc w Muzeum i są świetne – doskonale pokazują, jakie warunki mieli więźniowie. Te małe cele i piętra łóżkowe robią wrażenie.

Józef Pachołek – Polski Al Capone

To postać tak barwna, że warto poświęcić mu trochę czasu. Szczególnie przy opowiadaniu historii więzienia w Kaliszu. Józef Pachołek urodził w roku 1890 i od już jako młodzieniaszek nieźle rozrabiał. Miał na koncie liczne kradzieże i rozboje. Uciekając przed policją, często przekraczał niemiecką granicę, ale tam został oskarżony o gwałt i policjyjna obława zaczęła się zacieśniać. Wtedy Józef Pachołek ratował się emigracją. Przebywał w kilku krajach, gdzie na ogół schodzi na złą drogę. Przy okazji biegle opanował 6 języków. W końcu wylądował za oceanem i tam zetknął się ze słynny Al Capone, z którym współpracował.

Trafił też do amerykańskiego więzienia. Po odsiedzeniu krótkiego wyroku wrócił do Kalisza i stworzył bandycką szajkę, która wyspecjalizowała się w napadach na kaliskie sklepy i miejscowych kupców, których przestępcy zastraszali bronią. Teraz zaczęła się długa i krwawa bandycka historia. Zawsze według samego schematu: wieczorowa pora,  pończocha na twarzy na twarzy, pistolet w ręku i napad na kupca, czy rzemieślnika. Pościg za bandytami trwał bardzo długo, dlatego Józef Pachołek stał się przed wojną bardzo sławną postacią.

Inne ciekawe miejsca w okolicy opisane przez nas

• Kamień św. Jadwigi w Gołuchowie – największy głaz narzutowy w Wielkopolsce
• Rezerwat Archeologiczny Zawodzie w Kaliszu – zwiedzanie, godziny otwarcia i ceny biletów
• Katedra w Kaliszu – zwiedzamy najstarszy kościół w Kaliszu
• Zamek w Gołuchowie
• Ruiny Pałacu w Radlinie – mieszkańcy twierdzą, że po zmroku tu straszy
• Drewniany Ratusz w Sulmierzycach – to jedyna taka budowla w Polsce
• Pałac w Mojej Woli
• Turek i dzieło Józefa Mehoffera

Internetowy przewodnik po Polsce

Zapraszamy do naszego Interaktywnego przewodnika po Polsce. Mapa ułatwi nawigację po naszych artykułach. Każde zaznaczone na mapie miejsce posiada aktywny link, który przeniesie was do obszernego artykułu. Fotki, historia, zabytki, legendy, godziny otwarcia muzeów, ceny biletów i wiele przydatnych wskazówek. Z mapą planowanie podróży po Polsce staje się proste. To ponad 400 opisanych dokładnie miejsc. W przypadku niektórych miast znajdziecie obszerny przewodnik. I oczywiście mnóstwo fotek, które uwielbiamy robić. Zapraszamy do podróży z nami. Mapa pozostanie zawsze jako pierwsza publikacja na naszej stronie. Będzie zawsze pod ręką. Zaglądajcie tu, ponieważ będziemy cały czas nasz przewodnik rozwijać i uaktualniać.