Ustka – bezpłatny przewodnik z mapą

Ustka nas oczarowała. Przedstawiamy wyczerpujący spis atrakcji, zabytków i ciekawych miejsc w Ustce. Nie będzie żadnym nadużyciem, jeśli stwierdzimy, że to przewodnik kompletny. Znajdziecie w nim wszystkie ważne miejsca. Ustka nas zaskoczyła. Wyszła daleko poza klasyczne uzdrowisko nadmorskie z plażą, portem, falochronem i latarnią morską. Ustka ma o’wiele więcej do zaoferowania i może okazać się, że klasyczny weekendowy wypad nie starczy, by wszystko zobaczyć. Ale to nic strasznego. To miasto jest tak świetne, że warto tu wrócić. My na pewno wpadniemy do Ustki jeszcze raz.

Dla nas pobyt w Ustce był małym eksperymentem. Po raz pierwszy zaplanowaliśmy spędzenie świąt poza domem. Aż w trudno w to uwierzyć, ale jesteśmy typem trochę dziwnych podróżników. Kochamy wojaże, ale jesteśmy też domatorami. Dom rodzinny to dla nas ważna sprawa. Wielkanoc w Ustce była super sprawą. Może nasze zadowolenia wynika ze znakomitych noclegów w Apartamentach w Sam Las Klif. Za oknem mieliśmy nadmorski las, od plaży dzieli nas krótki spacer, a w apartament był kompleksowo urządzony. Nawet mogliśmy pogotować w kuchni na poważnie. Poniżej spis atrakcji, zabytków i ciekawych miejsc w Ustce. Wszystko zaznaczyliśmy na mapie. Bezbłędnie traficie do celu.

Ustka – Lista opisanych miejsc

• 1. Stara osada rybacka w Ustce
• 2. Dom Kapitana Haase
• 3. Kościół św. Michała
• 4. Latarnia morska
• 5. Ustecka syrenka
• 6. Falochron wschodni
• 7. Rejsy turystyczne
• 8. Obrotowy most dla pieszych
• 9. III molo
• 10. Bunkry Blüchera
• 11. Port i dawna stocznia morska
• 12. Promenada i Villa Red
• 13. Tężnia solankowa
• 14. Kościół p.w. Najświętszego Zbawiciela
• 15. Stawek Upiorów – Tajemnica Seekenmoor
• 16. Ustka w nocy
• 17. Muzeum Chleba
• 18. Klify w Orzechowie
• 19. Wydma Orzechowska

1. Stara osada rybacka w Ustce

Dzisiaj Ustka to miasto uzdrowiskowe, ale w średniowieczu znajdowała się tu mała osada rybacka zbudowana na planie owalnicy z charakterystycznymi domami w konstrukcji szachulcowej. W ostatnich latach dzięki licznym projektom i współfinansowaniu z Unii Europejskiej udało się wiele zabytkowych domów odremontować. To właśnie te piękne stare domy w charakterystyczną kratę nas zauroczyły. Najwięcej jest ich na ulicy Czerwonych Kosynierów i Marynarki Polskiej. Spacer po starej osadzie rybackiej to punkt obowiązkowy wypadu do Ustki, która pod tym względem mocno wyróżnia się na tle innych polskich nadmorskich miejscowości. Tu jest klimat!

2. Dom Kapitana Haase

Przed wojną w tym budynku mieścił się hotel  Fürst Blücher. Podczas remontu i usunięciu tynków i ocieplenia pojawiła się piękna szkieletowa konstrukcja budynku. To świetny przykład typowej architektury pomorskiej (tzw. fachy), przestrzenie między belkami wypełnione są trzciną i gliną. Na drewnianej belce nad wejściem widoczny jest napis  „18 P.H. 04” PH to inicjały kapitana Petera Haase, który ten okazały budynek postawił za pieniądze ze spadku po śmierci swojego ojca, który był wójtem Ustki.

3. Kościół św. Michała

Na obecnym placu Jana Pawła II, kiedyś znajdował się drewniany kościół św. Michała, patrona kupców i żeglarzy. Na placu wokół kościoła swoje domy stawiali tu najbogatsi mieszkańcy. Przede wszystkim szyprowie i kapitanowie statków. Świątynie konsekrowano w roku 1356. Wokół kościoła działał cmentarz, na którym chowano zmarłych do 1808 roku. Drewniany kościół był doskonałym punktem orientacyjnym dla marynarzy na morzu. Wyposażenie z tego kościoła przeniesiono do nowej świątyni. Po drewnianej świątyni nie ma już śladu. Pozostało wolne miejsce na placu. Dla przypomnienia historii powstała specjalna konstrukcja pokazująca kształt i wymiary kościoła. 

Jeśli jesteśmy już przy historii, to warto wspomnieć, o małym zamieszaniu z prawami miejskimi. W roku 2007 ustecki dziennikarz i historyk  odkrył, że Ustka praw miejskich nigdy nie otrzymała, a jej obecny status miejski jest wynikiem uzurpacji. Nie udało się znaleźć żadnego dokumentu potwierdzającego nadanie Ustce praw miejskich, a data 22 marca 1935 jest zaledwie datą wydania rozporządzenia do ustawy o ustroju gmin, na mocy którego każdy szef gminy obligatoryjnie stał się burmistrzem. To była bardzo niezręczna sytuacja. Wystąpiono do premiera z wnioskiem o nadanie praw miejskich. Jednak ministerstwo stwierdziło, że choć nie było aktu nadania praw miejskich, to Ustka miastem jest.

4. Latarnia morska

Ze względu na trudne wejście do portu  w 1871 roku postawiono przy stacji pilotów 11-metrowy maszt, na który wciągano lampę naftową z soczewką Fresnela^[. Dawała ona stałe, czerwone światło. W roku 1892 powstała latarnia, którą możemy podziwiać dzisiaj. To dość nietypowy budynek. Latarnia jest w pełni zautomatyzowana, więc na nie można załapać się na pracę latarnika. Latarnia w sezonie letnim udostępniona jest jako punkt widokowy. W roku 2023 bilet kosztował 10 zł. Dane techniczne:

• Wysokość wieży: 19,50 m
• Wysokość światła: 22,20 m n.p.m.
• Zasięg nominalny światła: 33,336 km
• Charakterystyka światła: Przerywane

5. Ustecka syrenka

Pomnik syreny znajduje się przy wejściu na wschodni falochron, Syrenka w dłoniach trzyma łososia. to nawiązanie do legendy o dobrej syrence, która opiekowała się niewidomą kobietą. Stara kobieta została bez środków do życia, kiedy jej syn nie wrócił z połowu. Syrena każdego dnia przynosiła świeżą rybę i kazała nacierać oczy wątrobą łososia. To miało przywrócić wzrok i wypatrzeć na horyzoncie łódź syna. Oczywiście historia kończy się dobrze. Syn pewnego dnia wrócił. Podobno dotknięcie syrenki przynosi szczęście. Zastanawiające, dlaczego wszyscy chwytają piersi syrenki?

6. Falochron wschodni

Falochron tuż obok latarni cieszy się dużym zainteresowanie turystów. W zasadzie zastępuje molo. To świetna trasa spacerowa. Tylko uważajcie, od strony toru wodnego nie ma zabezpieczeń i łatwo wylądować w wodzie.

7. Rejsy turystyczne

Z portu w Ustce startują rejsy turystyczne. Nawet poza sezonem można załapać się na krótką wycieczkę. Rejs statkiem kosztuje 30 zł. Natomiast z portu rybackiego wypływają kutry, na których można wykupić rejs z wędkowaniem.

8. Obrotowy most dla pieszych

Tuż przy wyjściu statku z portu znajduje się kładka dla pieszych łącząca dwa brzegi rzeki Słupi. W terminie od 16 czerwca do 31 sierpnia kładka dla ruchu pieszego otwierana jest o każdej pełnej godzinie od godziny 09:00 do 24:00 na 20 minut. W terminie od 1 września do 30 kwietnia kładka dla ruchu pieszego otwierana jest o każdej pełnej godzinie od godziny 09:00 do 19:00 na 20 minut.

9. III molo

Po przejściu przez kładkę możemy zejść na zachodnią plażę. Jest szeroka i w sezonie letnim jest tutaj trochę mniej tłoczno. Warto zwrócić uwagę na tzw. III molo. Dzisiaj to kawał betonowej konstrukcji wystającej z morza. Przed II wojną Niemcy rozpoczęli budowę kolejnego dużego falochronu, który miał chronić wejście do nowego portu. To miała być inwestycja konkurencyjna do portu gdyńskiego. Zajęcie całego wybrzeża w roku 1939 spowodowało wstrzymanie całego projektu.

10. Bunkry Blüchera

To fajna atrakcja nie tylko dla fanów militariów i historii. Na terenie muzeum znajdują się sklepy z pamiątkami i kuchnia polowa. Bunkry Blüchera to pojedyncza bateria zaporowa i przeciwlotnicza złożona z czterech żelbetowych stanowisk dla dział i dalmierza. Pod ziemią rozciągają się korytarze i bunkry dla obsługi. Obiekt powstał w latach 1937-1938 i nigdy nie został sprawdzony w walce. Po terenie poprowadzona jest ścieżka turystyczna. Oczywiście wchodzimy również do podziemi. Zwiedzać można z przewodnikiem, z u audioprzewodnikiem lub samemu. W tym przypadku spokojnie można zrezygnować z dwóch pierwszych opcji. Wszystkie ciekawe informacje znajdziecie na tablicach na trasie zwiedzania. Wiecie, że jeszcze przed wybuchem II wojny wojskowi spierali się sens kamuflażu. Wielu ekspertów uważało, że wszystkie obiekty wojskowe powinny być dobrze widoczne. To miało być takie prężenie muskułów w celu odstraszenia potencjalnych wrogów.

Bunkry Blüchera, ul Bohaterów Westerplatte 40, godziny otwarcia: codziennie (nawet w święta) w godzinach 10.00-18.00. Ceny biletów: bilet normalny 19 zł, ulgowy 16 zł, z przewodnikiem  lub audioprzewodnikiem bilet normalny 29 zł, ulgowy /26 zł. Przed muzeum znajduje się parking płatny, po drugiej strony ulicy darmowy parking leśny.

11. Port i dawna stocznia morska

Najłatwiej do portu dostać się po obrotowym moście. Tutaj nawet szczury lądowe poczują smak prawdziwej morskiej przygody. W porcie stoi zawsze mnóstwo jachtów i kutrów. Tuż obok znajdują się opuszczone budynku dawnej stoczni. Doskonały widok na port znajduje się na jednym z bunkrów Blüchera. Zwiedzając muzeum, warto zerknąć w kierunku mariny.

12. Promenada i Villa Red

Tuż obok wschodniego falochronu znajduje się wejście na szeroką plażę i widowiskową promenadę. Spacerowaliśmy tutaj w kwietniu i nie było dużo turystów, ale w sezonie letnim może być to atrakcja nie dla każdego. Właśnie ze względu na tłumy turystów. Wzdłuż promenady ulokowane są budynki uzdrowiskowe i sanatoria. Warto podejść na ulicę Żeromskiego i zerknąć na zabytkową Willę Red. Podobno zbudowano ją na potrzeby Otto von Bismarcka jako jego letnia rezydencja, ale tej informacji nie udało się nam potwierdzić, więc może to tylko legenda.

Przy willi rośnie araukaria chilijska. To drzewo z terenów górzystych w Andach w Chile. Zimą liście tego drzewa przybierają formę zielonych spiczastych łusek. Do Europy zostało sprowadzone w XVIII wieku ze względu na swoje właściwości. Twarde drewno to doskonały materiał do budowy statków.

13. Tężnia solankowa

W  Parku Usteckich Stoczniowców znajduje się mała tężnia solankowa. Inhalacja polecana jest przy chorobach dróg oddechowym, ale jesteśmy przecież nad morzem. Tutaj zwykły spacer po plaży ma uzdrawiające właściwości. Coś o tym wiemy, bo w naszej ekipie mamy dwóch alergików.

14. Kościół p.w. Najświętszego Zbawiciela

Kościół zbudowano w latach 1885-1888 jako świątynię protestancką. Do wnętrza trafiło wiele elementów ze starszego kościoła, który znajdował się w Zaułku Kapitańskim przy porcie. Ten neogotycki kościół nie jest zbyt imponujący, ale warto zajrzeć do wnętrza i zobaczyć klasyczne dla kościołów protestanckich empory, ale także wyjątkowe organy,  jedno z nielicznych już dzieł manufaktury Voelknerów. Ten doskonały instrument jest wykorzystywany podczas Festiwalu Muzyki Organowej i Kameralnej w Ustce.

15. Stawek Upiorów – Tajemnica Seekenmoor

“Seekenmoor” w dolno niemieckim dialekcie oznacza – małe jezioro bagienne. W przeszłości cieszyło się złą sławą i wzbudzało wielki strach wśród wędrowców, którzy mieli odwagę lub pecha znaleźć się po zmroku nad brzegiem jeziora. Podobno pojawia się tu diabelska koza, która gryzła, kopała i brała na rogi pechowców, zagarniając ich w stronę bagna. Niektórzy widzieli tu samego diabła. Erich Brose na łamach lokalnego tygodnika „Ostpomerische Heimat” w 1930 r opublikował opowieść o tym bajorze, usłyszaną od swojej 80-letniej babki. Mieszkanki Ustki. Nie jest to zbyt przyjemna historia. Jeśli traficie nad Upiorny Staw, będziecie mieli okazję poznać ją w całości. Obszerne streszczenie opowiadania znajduje się na tablicy tuż przy brzegu.

Do jeziora można dojechać z Ustki koleją. Wysiadacie na przystanku Ustka Uroczysko. Prawda, że miła nazwa? Potem czeka wędrówka wytyczonym szlakiem. Przez mokradła przechodzimy po drewnianych podestach.

My podjechaliśmy nad Stawek Upiorów z drugiej strony. Kierować należy się na Ośrodek Wypoczynkowy Uroczysko. W pewnym momencie leśną drogę zagradza szlaban i resztki ogrodzenia. Przed wojną znajdowała się tu niemiecka baza paliwowa obsługująca wojsko. Po 1945 obiekt pełnił tę samą rolę. Nie wiemy, kiedy baza paliwowa została zlikwidowana. Został po niej pusty plac i drogi dojazdowe. Po pokonaniu plastycznej wydmy wychodzimy na Upiorny Staw.

16. Ustka w nocy

Ustka jest trochę inna niż pozostałe popularne nadmorskie kurorty. Jest tu o wiele więcej do zobaczenia, ale panuje również inny klimat. Nie ma głośnych dyskotek, a turyści to przeważnie rodziny z dziećmi i seniorzy. Nam taki układ bardzo odpowiada. Nawet nocny spacer po oświetlonej Ustce to wielka przyjemność. Nie ma głośnej muzyki i pijackich krzyków. Nocne fotki też wyszły bardzo fajnie.

17. Muzeum Chleba

To niewielkie prywatne muzeum zlokalizowane przy wciąż działającej piekarni. Na wystawie zobaczymy dwa tysiące zabytkowych eksponatów: maszyny stosowane kiedyś w piekarnictwie, książki o historii piekarnictwa i cukiernictwa, pocztówki i znaczki z motywem chleba, przyprawy, ceramiczne obrazy i wiele innych. Jeden z najstarszych eksponatów to XVII-wieczny stół do wyrabiania ciasta piernikowego. Muzeum znajduje się przy ulicy , Marynarki Polskiej 49. Bilet kosztuje 4 zł.

18. Klify w Orzechowie

Na koniec zostawiliśmy według nas dwie najciekawsze atrakcje. Co prawda nie znajdują się w samej Ustce, dotarcie do nich wymaga krótkiego spaceru (około 4,5 km). Startujemy z ostatniego zejścia na plażę w Ustce. Jest też trasa w lesie ponad klifami, ale będzie problem z zejściem na plażę, a przecież strome wybrzeże najlepiej podziwiać od strony morza. Klify są widowiskowe. Podobno morze co roku wdziera się w głąb lądu 2 metry. Aby spowolnić ten proces, w Ustce i okolicy buduje się w morzu z kamieni specjalne rafy.

19. Wydma Orzechowska

To klasyczna wydma paraboliczna. Dość rozległa, bo jej ramiona rozciągają się na odległość 2 km, a wysokość w najwyższym punkcie dochodzi do 20 m. Po wydmie poprowadzona jest widowiskowa ścieżka edukacyjna. Wstęp jest darmowy. Na Wydmę Orzechowską można dotrzeć pieszo, wędrując po plaży z Ustki lub podjechać samochodem w pobliże miejscowości Orzechowo. Klify i wydmę opisaliśmy w osobnym obszernym artykule. Zapraszamy do lektury – Wydma Orzechowska i widowiskowe klify przy ujściu Orzechowej.