Góry Świętokrzyskie – TOP 20 największych atrakcji

Góry Świętokrzyskie nas zachwyciły. To był nasz drugi wypad w ten region. Po kilkudniowym rajdzie po tych pięknych terenach pokusiliśmy się o małe podsumowanie. Przygotowaliśmy zestaw najciekawszych miejsc, które warto odwiedzić. Nie ustalamy kolejności. Takie listy przebojów nas nie przekonują, przecież gusty są różne. Nawet w naszej trzyosobowej ekipie mamy różne oceny. Lista ma pomóc w przygotowaniu świetnej wycieczki, skrojonej pod potrzeby i upodobania każdego turysty.

1. Rezerwat Gagaty Sołtykowskie

Obiekt zrobił wielkie wrażenie na naszym sześciolatku, który znajduje się etapie fascynacji dinozaurami (chyba każdy przedszkolak musi przez to przejść). W dawnej kopalni można zobaczyć ślady dinozaurów odciśnięte w skale. Kiedyś wydobywano tu glinę ceramiczną i gagaty. To rodzaj węgla brunatnego wykorzystywanego w jubilerstwie. Rezerwat utworzono w roku 1997. Zajmuje powierzchnię prawie 14 ha. Samo wyrobisko ma długość 400 metrów i szerokość 200 metrów i nie jest zbyt widowiskowe. Wiele osób może być rozczarowanych. To raczej atrakcja dla koneserów. Wstęp oczywiście jest bezpłatny. Do rezerwatu traficie, jadąc drogą krajową nr 42 z Bliżyna do Stąporkowa. Zjazd do lasu znajduje się między miejscowościami Płaczków i Odrowąż i jest oznakowany. Z parkingu leśnego czeka was około kilometrowy spacer.

2. Skałki Piekło pod Niekłaniem

Piekło przez wieki przedstawiono jako okropne miejsce. Straszono nim dzieci i dorosłych. Dlatego zastanawia nas, dlaczego tak często cudowne miejsca nazywano piekłem? Malownicze skały powstały około 200 milionów lat temu. Utworzone zostały w strefie przybrzeżnej płytkiego morza, które zalewało wtedy obszar dzisiejszych Gór Świętokrzyskich. Głównie to piaskowiec. Bardzo plastyczny i kolorowy materiał. Stąd znakomite widoki. Zachodzące słońce, odbicia i bliki, świetliki, kolorowe refleksy, soczysta zieleń oraz ostre kontrasty. To raj nie piekło. Rezerwat znajduje się w północnej części województwa świętokrzyskiego w okolicy wsi Niekłań Wielki. Do dyspozycji turystów jest bezpłatny parking. Potem przechodzicie obok źródełka, które cieszy się dużą popularnością wśród okolicznych mieszkańców. Przyjeżdża tu wiele osób i zapełnia wodą plastikowe butelki.

Góry uczą pokory. My mieszczuchy nie zawsze ją mamy. Wybieramy złe obuwie i odzież, przeceniamy swoje umiejętności. Dołóżmy do tego przyrodę i mamy BAM, czyli kłopoty. Na szlaku w Górach Świętokrzyskich spotkaliśmy żmiję zygzakowatą. Była przerażona, ale w takich momentach potrafi być niebezpieczna. W obronie zaatakuje. Nasza gwiazda obiektywu, zasyczała, naprężyła muskuły i prysła w wysoką trawę. Emocje…

3. Muzeum Starożytnego Hutnictwa

Muzeum znajduje się w Nowej Słupi tuż przy szlaku prowadzącym na Łysą Górę. To miejsce powinien odwiedzić każdy turysta. Bez zapoznania się z historią wytapiania żelaza w dymarkach nie ma mowy o poznaniu Gór Świętokrzyskich. To supernowoczesne muzeum korzystające z pokazów multimedialnych i filmów trójwymiarowych. Na zewnątrz znajduje się rekonstrukcja osady z epoki żelaza. Można zobaczyć, w jakich warunkach mieszkali i pracowali dawni mieszkańcy Gór Świętokrzyskich. Muzeum jest współorganizatorem imprezy Dymarki Świętokrzyskie, podczas której wytapia się żelazo starożytną metodą w piecach glinianych zwanych dymarkami.

Godziny otwarcia: od maja do sierpnia- poniedziałek- piątek godz. 8.00-18.00, sobota-niedziela godz. 9.00-17.00; marzec, kwiecień wrzesień październik – codziennie godz. 8.00-16.00; listopad, grudzień, styczeń, luty godz. 9.00-15.00. Ceny biletów:  normalny 20 zł, ulgowy 12 zł. Więcej informacji na stronie Muzeum.

4. Łysa Góra

Szczyt ma wysokość 594 m n.p.m. To stosunkowo niewiele, więc każdy powinien sobie poradzić. Tym bardziej że na górę prowadzi kilka szlaków o różnym poziomie trudności. Najłatwiejsze podejście zaczyna się w Hucie Szklanej i prowadzi drogą asfaltową. Można skorzystać z podwózki meleksami. Polecamy Drogę Królewską z Nowej Słupi. Malowniczy szlak z przystankami drogi krzyżowej, po której pielgrzymowało wielu królów polskich.

Na szczycie czeka kilka atrakcji i zabytków: późnobarokowa Bazylika pw. Trójcy Świętej z końca XVIII wieku, gołoborze, czyli rumowisko złożone z luźnych skał – nie występuje tu żwir ani piasek, który mógłby skleić skały; wał kultowy otaczający partię szczytową. Łysa Góra to był bardzo ważny ośrodek kultu dawnych Słowian. Muzeum Przyrodnicze ŚPN.

5. Łysica

Najwyższy szczyt Gór Świętokrzyskich, więc punkt obowiązkowy dla zbieraczy Korony Gór Polskich. UWAGA – do roku 2018 uważano, iż najwyższy punkt to zachodni wierzchołek, na którym ustawiony jest krzyż, a jego wysokość to 612 metrów n.p.m. Pomiary z roku 2018 wykazały, iż wyższy jest wierzchołek wschodni, zwany Skałą Agaty, który leży na wysokości  613,96 m n.p.m.

6. Zamek w Bodzentynie

Zbudowany w XIV wieku. Przez wieki był siedzibą biskupów krakowskich na ziemiach świętokrzyskich. Po wybudowaniu pałacu biskupów w Kielcach stracił na znaczeniu. Mieścił się tu szpital wojskowy i spichlerz. W roku 1814 budowlę opuszczono. Zamek stał się źródłem budulca dla okolicznej ludności, co doprowadziło obiekt do kompletnej ruiny. Nigdy go już nie odbudowano i dzisiaj to stała ruina. Obiekt jest zabezpieczony i udostępniony za darmo do zwiedzania. Malownicze ruiny to znakomity plener do sesji fotograficznej.

7. Kościół św. Idziego w Tarczku

Romański kościół z XIII wieku. Bardzo cenny zabytek, ponieważ do naszych czasów dotarł z małymi zmianami. W środku na ołtarzu głównym znajduje się renesansowy tryptyk z roku około 1540. Przedstawia bardzo rzadko przedstawianą scenę zmartwychwstałego Chrystusa ukazującego się Maryi. Kościół udostępniany do zwiedzania. Wystarczy się tylko zgłosić do księdza na plebanię, która znajduje się tuż obok. Ksiądz bardzo miły i chętnie wcielił się w rolę przewodnika.

8. Rezerwat Białe Ługi

Chroni jedne z największych torfowisk w Polsce. Leży w granicach Cisowsko-Orłowińskiego Parku Krajobrazowego. Świetna atrakcja dla miłośników przyrody. Na torfowiskach bez problemu odszukacie rosiczkę, czyli roślinę polującą na owady. Bajkowo wygląda kwitnąca wełnianka. Warto również wspomnieć o masowo występującej w rezerwacie borówce bagiennej. Często nazywana jest pijanicą. Wszystko przez swoje właściwości. Chłopi przypisywali jej halucynogenne właściwości. Przyrodnicy twierdzą, że owoce są bezpieczne. Przyczyny z odmiennymi stanami świadomości trzeba szukać w samym bagnie, które wytwarza specyficzny mikroklimat.

9. Kopulak

Marsjański krajobraz znaleźliśmy w nieczynnym kamieniołomie Kopulak koło Suchedniowa. Kiedyś wydobywano tu czerwony piaskowiec. Pozostały olbrzymie skalne bloki gotowe do transportu i czerwono-ceglane jezioro. Zieleń i czerwień – kosmiczne połączenie. Jesteśmy na obcej planecie. UWAGA – kamieniołom jest czynny przez kilka dni w roku. Wówczas zwiedzanie jest niemożliwe.

10. Osada Średniowieczna w Hucie Szklanej

Zrekonstruowana osada średniowieczna składająca się z kilku chat. Zobaczymy warsztat tkaczki, kowala, garncarza i zielarki. Bardzo fajna lekcja historii. Przekraczając bramy osady, przenosimy się kilka wieków w przeszłość. W osadzie organizowane są różne warsztaty i pokazy. My załapaliśmy się na manewry wojskowe. Strzelanie z broni czarnoprochowej na Maksie zrobiło wielkie wrażenie.

Godziny otwarcia: od 10.00-18.00. Ceny biletów: bilet normalny 14 zł, ulgowy 12 zł. Więcej informacji znajdziecie na stronie Osady.

11. Zamek Krzyżtopór

Na początku warto zaznaczyć, że nie mamy do czynienia z ruinami zamku, ale raczej pałacu, którego rola obronna była na drugim miejscu. Pałac miał przede wszystkim wzbudzać podziw. Kiedy powstawał, był drugą co do wielkości tego typu budowlą w Europie, zaraz po Wersalu we Francji. Fundatorem zamku był Krzysztof Ossoliński, to jego fantazja i megalomania nadała budowli taki rozmach. Możliwości obronne obiektu nigdy nie zostały sprawdzone. Krzyżtopór zwiedzaliśmy dwa razy, ale niesamowite wrażenie robi nocne zwiedzanie. Pochodnie, jaskrawe światło kilku reflektorów, zapach płonącej nafty, super historie opowiadane przez przewodnika i duchy czające się, gdzieś w ciemności. Super sprawa. Nasz sześciolatek stwierdził, że od teraz zamki i pałace chce zwiedzać tylko w nocy!

Godziny otwarcia: w okresie od 1 kwietnia do 31 sierpnia od 8.00 do 20.00, od 1 września do 31 października od 8.00 do 18.00, od 1 listopada do 28 lutego od 8.00 do 16.00, od 1 marca do 31 marca od 8.00 do 18.00. Ceny biletów: normalny -15 zł, ulgowy 13 zł, nocne zwiedzanie 30 zł. Więcej informacje na stronie Zamku Krzyżtopór.

12. Bartek

Jeden z najstarszych dębów Polsce. Specjaliści spierają się o jego wiek. Co badanie to podają inny wiek, więc lepiej nie zagłębiać się w temacie. Lepiej skupić się na podziwianiu staruszka. Dąb znajduje się przy drodze wojewódzkiej nr 750 z Zagnańska do Samsonowa. Obok jest darmowy parking. Spacer ograniczy się do przejścia po pasach na drugą stronę jezdni.

13. Huta Józef w Samsonowie

Ruiny huty działającej w latach 1818-1866. Zakład powstał z inicjatywy Stanisława Staszica, a węgiel kamienny położył namiestnik Królestwa Polskiego książę Józef Zajączek. Stąd nazwa huty. W roku 1866 Rosjanie spalili hutę, ponieważ produkowano tu broń do uczestników powstania styczniowego. Pozostały ruiny wielkiego pieca, wieży wyciągowej oraz hal produkcyjnych. Po ruinach można pospacerować. Wstęp jest darmowy.

14. Ruiny Pałacu Tarłów w Podzamczu Piekoszowskim

Rezydencję wzniesiono w stylu barokowym w latach 1649-1655. Wzorem był Pałac Biskupów Krakowskich w Kielcach. Posiadłości w okolicy należały do Tarłów herbu Topór, jednej z najbogatszych rodzin magnackich w Polsce. Koszty budowy pałacu były tak duże, że musiano sprzedać 30 wsi. Około roku 1860 pałac spłonął i już nigdy nie został w pełni odbudowany. Pałac jest w fatalnym stanie. Porośnięty zielenią, że trudno zobaczyć i sfotografować całą bryłę. Teren jest nieogrodzony, więc swobodnie wejdziecie do środka. Z pałacem związana jest historia ukrycia złota konfederatów. Celowo piszemy historia, bo tym razem jest coś na rzeczy. To nie legenda!

15. Zamek Chęciny

Największym atutem zamku w Chęcinach jest jego położenie. Wzniesiony na skalistym wzgórzu o wysokości 367 m n.p.m. dzisiaj przyciąga turystów, kiedyś był twierdzą trudną do zdobycia i na pewno zniechęcał rycerzy do takich prób. Zamek zbudowano na przełomie XIII i XIV wieku. Rozbudował go Kazimierz Wielki. W latach swojej świetności budowla uchodziła za jedną z najpotężniejszych polskich  warowni. Przez długi okres była niezdobyta. W późniejszym okresie obce wojska wdarły się do niej, ale użyto podstępu, a nie forsowano bramę i mury.

Godziny otwarcia: zamek czynny jest codziennie od kwietnia do końca września w godzinach 9.00-19.00. W pozostałych miesiącach nieco krócej. Dokładne informacje znajdziecie na stronie Zamek Królewski w Chęcinach. Ceny biletów: bilet normalny 17 zł, ulgowy 13 zł. Uwaga – parking przed zamkiem jest darmowy.

16. Krzemionki

To rezerwat archeologiczny chroniący zespół neolitycznych kopalń krzemienia pasiastego, które działały w latach 3900-1600 p.n.e. i są one jednymi z ważniejszych w Europie. Zwiedzanie rozpoczyna się od krótkiego spaceru  po lesie. Oglądamy pierwsze niezbyt głębokie dziury w ziemi, które pozwalały dostać się do najpłytszych pokładów krzemienia. Największą atrakcją jest zejście do kopalni. Podziemna trasa turystyczna liczy około pół kilometra i schodzi na głębokość 11 metrów. Na dole panuje niska temperatura, około 6 stopni, więc warto zabrać coś cieplejszego do ubrania.

Godziny otwarcia: w sezonie maj – wrzesień – pon. 10.00 – 16.00 tury zwiedzania: 10:00, 10:30, 11:00, 11:30, 12:00, 12:30, 13:00, 13:30; wtorek – nieczynne; śr.-pt. 9.00 – 18.00; tury zwiedzania: 9:00, 9:30, 10:00, 10:30, 11:00, 11:30, 12:00, 12:30, 13:00, 13:30, 14:00, 14:30, 15:00, 15:30, 16:00; sob.-ndz. 10.00 – 18.00; tury zwiedzania: 10:00, 10:30, 11:00, 11:30, 12:00, 12:30, 13:00, 13:30, 14:00, 14:30, 15:00, 15:30, 16:00. W pozostałe miesiące muzeum działa trochę krócej. Więcej informacji i dokładne godziny otwarcie znajdziecie na stronie Krzemionki. Ceny biletów na wystawę stałą i podziemną trasę turystyczną: bilet normalny 30 zł, bilet ulgowy 20 zł.

17. Dworek Żeromskiego

Niestety budynek jest rekonstrukcją prawdziwego domu pisarza. Dworek odtworzono, korzystając z opisów Żeromskiego. Mimo to jest to ogromna gratka dla fanów literatury. Dworek znajduje się na terenie Centrum Edukacyjnego Szklane Domy w Ciekotach, które organizuje wystawy, warsztaty, rajdy terenowe związane z postacią i twórczością Stefana Żeromskiego.

Godziny otwarcia: wtorek – piątek w godz. 10:00 – 16:00; sobota/niedziela 10:00 – 17:00 (wejścia z przewodnikiem co godzinę o każdej pełnej godzinie); w niedzielę zwiedzanie w sezonie od maja do września. Ceny biletów: bilet normalny 12 zł, ulgowy 10 zł. Więcej informacji na stronie Centrum Edukacji i Kultury Szklany Dom.

18 Na ludowo

Wędrując po Górach Świętokrzyskich,  warto zagłębić się w zwyczaje i kulturę ludową. Bez opowieści o świętokrzyskich pasiakach i zapaskach nie zrozumiecie regionu, Dzięki Świętokrzyskich Tkaczkom Kinga własnoręcznie pierwszy raz w życiu usiadła za krosnami. Tak tkały nasze babcie, prababcie i praprababcie. Kilka godzin, cierpliwość, mała kreatywność, ale też siła wystarczyły, żeby powstał ponad metrowej długości dywan.

19. Drewniane cuda

http://www.ludowo-zabawowo.pl/W warsztacie Włodzimierza Ciszka zanurzyliśmy się w świat drewnianych zabawek. Mieliśmy również okazję wykonać własnoręcznie swojego konika na kółkach. Zapach drewna, stare maszyny stolarskie i ręczne malowanie. Maks zapomniał o plastikowych zabawkach i przez kilka dni biegał z drewnianymi konikami. I jeszcze jedna ciekawostka. W Muzeum Zabawek w Kielcach na wystawie wypatrzyliśmy kilka zabawek wykonanych przez ojca pana Włodzimierza. Zaintrygowani? Każdy może umówić się na warsztaty. Zapraszamy na stronę Ludowo Zabawowo.

20. Kielce

Na naszej liście nie mogło zabraknąć tego miasta. Odwiedzając Góry Świętokrzyskie, warto na chwilę oderwać się od górskich szlaków i zabytków w okolicy i zobaczyć, co ma do zaoferowania stolica województwa świętokrzyskiego. Podczas naszego krótkiego wypadu odwiedziliśmy kilka miejsc. Wszystkie gorąco polecamy.

Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny.

Barokowa świątynia z pozostałościami stylu romańskiego. W roku 1971 bazylika obchodziła 800-lecie powstania. Historia długa i naznaczona wieloma ważnymi wydarzeniami. Gratka dla miłośników historii i sztuki. Możliwe jest zejście do podziemi kościoła i zwiedzanie skarbca oraz krypty. W tym celu należy umówić się telefonicznie z przewodnikiem z Muzeum Diecezjalnego (tel. 41 344 58 20)

Pałac Biskupów Krakowskich

Najlepiej zachowana w Polsce oryginalna wczesnobarokowa rezydencja pałacowa. Powstała w połowie XVII wieku. Niestety nie wiadomo, kto był autorem projektu. Historycy podają trzy nazwiska. Dzisiaj w muzeum znajduje się Muzeum Narodowe

Godziny otwarcia: od 1 maja do 31 sierpnia – środa- niedziela od 10.00 do 18.00, wtorek od 11.00 do 19.00, w poniedziałek – nieczynne. Poza sezonem godziny otwarcie się zmieniają. Zajrzyjcie na stronę Muzeum Narodowe w Kielcach. Ceny biletów na wystawę stałą i wnętrza: 12 zł, ulgowy 8 zł. UWAGA – wtorek jest dniem wolnego wstępu na wystawy stałe.

Deptak

Czyli ulica Sienkiewicza. Łódź ma Piotrkowską, a Kielce mogą pochwalić się imponującym deptakiem. Spacer obowiązkowy!

Kadzielnia

Wzgórze o wysokości 295 m n.p.m. i dawny kamieniołom. Doskonałe widoki i lekcja geologii. Tu znajduje się największe skupisko jaskiń na ziemi kieleckiej. Jest ich aż 25 i można jedną zwiedzać. Na odważnych czeka zjazd tyrolką nad skałami i wodą oraz ścianka wspinaczkowa. Niestety pierwszy zjazd jest dość drogi, kosztuje 90 zł, kolejne są dużo tańsze, od trzeciego do końca dnia szalejemy za darmo.

Muzeum Zabawek

Zwiedzając Kielce z dzieckiem, nie można pominąć Muzeum Zabawek I Zabawy. Dobrze miał się bawić nasz sześciolatek, ale okazało się, że rodzice mają również niesamowitą frajdę. To była nostalgiczna podróż w czasy naszego dzieciństwa. Kilka razy krzyknęliśmy – miałam taką lalkę, mój samochodzik, miś, mój pierwszy elementarz. Doskonała zabawa dla całej rodziny.

Godziny otwarcia: od wtorku do niedzieli od 9.00-17.00, w poniedziałki nieczynne. Cena biletów: bilet normalny 20 zł, ulgowy 10 zł. Więcej informacji znajdziecie na stronie Muzeum Zabawek i Zabawy.

Śladami dobrego wojaka Szwejka

Jarosław Haszek autor znanej książki o Szwejku w roku 1904 odwiedził Kielce. Nie była to udana wizyta. Nie wiadomo dlaczego, ale został aresztowany i trafił za kraty. W miejscu, gdzie kiedyś znajdował się areszt, można odszukać tablicę pamiątkową i małą rzeźbę poczciwego wojaka.

Gdzie zjeść w Górach Świętokrzyskich

Smaczna Chatka  – Święta Katarzyna. Doskonałe położenie, schodzicie ze szlaki i czujecie wielki głód? Doskonale trafiliście. W menu kilka tradycyjnych potraw, ale też regionalne przysmaki, jak zalewajka i męcybuły.

Chata Kaka – Kakonin. Ludowo i kameralnie. Tu również polecamy zalewajkę, ale pierogi to mistrzostwo świata.

Karczma Izba Dobrego Smaku– Huta Szklana. Położona u podnóża Łysej Góry, tuż obok średniowieczna osada. Doskonały pstrąg i placek ziemniaczany z sosem z grzybów leśnych. Po poznańsku to plendze, ale trzymajmy się nazw zrozumiałych dla wszystkich. Koniecznie skosztujcie naturalnych soków z jabłek lub rabarbaru. Pysznie i zdrowo.

Stanica Atamana – Samsonów. Jeśli zdecydujecie się oglądać Hutę Józef, to koniecznie zajrzyjcie do tej restauracji. Emocje w stylu kozackim gwarantowane. Gospodarz wita kieliszkiem mocnego wschodniego trunku. Potem jest podróż w czasie i ciekawe historie. Na stole pielmieni z nadzieniem z surowego mięsa, solianka cytrynowa i pieróg z nadzieniem z grzybami lub na słodko. Ciekawa podróż kulinarna.

Cud Miód Lód – Święta Katarzyna. Trafiliśmy na tropikalne temperatury. Było nawet 37 stopni, więc lodziarnię odwiedziliśmy z wielką przyjemnością. Kawa mrożona w takie upały ratuje życie! A Maks, wiadomo, lody w każdej ilości. Tylko jaki wybrać smak? Tyle do wyboru.

Nasze noclegi

Siedlisko Carownica – Lechów. Intensywne zwiedzanie, czy relaks? Jak znaleźć złoty środek na wakacjach? Tym bardziej że na pokładzie mamy dziecko. Rozwiązanie przyszło samo. Siedlisko Carownica Wellness & SPA oprócz przytulnych domków zapewnia mnóstwo atrakcji. SPA, tyrolka, piaskownica, basen, żywe króliki i mnóstwo innych superowyh miejsc. Rodzicom chyba najbardziej podobała się balia z gorącą wodą. Czuliśmy się, jak w kotle czarownicy. Ta atrakcja działa również w środku zimy. Wyobraźcie sobie kłęby dymu i widok na Łysą Górę? Maks postawił na wodny masaż. Jestem na kosmicznym statku, właśnie przekraczam prędkość światła, będzie trzęsło (skąd on bierze te teksty?).

Mała podpowiedź i polecajka

Wędrując po górskich szlakach, zdarzyło nam się wybrać trasę dość długą, a przede wszystkim skończyliśmy w innym miejscu, niż zaparkowaliśmy auto. W takim przypadku rozwiązanie jest proste. Taxi na telefon 606 348 101  i pan Bartek podwozi i nie wyskakuje z kosmicznymi sumami. Przy okazji usłyszeliśmy kilka ciekawych historii i podpowiedzi, co tu jeszcze zobaczyć.

Interaktywna mapa

W Górach Świętokrzyskich przebywaliśmy na zaproszenie Lokalnej Organizacji Turystycznej Góry Świętokrzyskie.