Katedra w Pelplinie i Biblia Gutenberga

To jeden z największych gotyckich kościołów w Polsce. W wielu opracowaniach znajduje się na drugim miejscu zaraz za Kościołem NMP w Gdańsku. Pelplin leży w województwie pomorskim. Ważnym punktem wycieczki jest Muzeum Diecezjalne, gdzie możemy podziwiać Biblię Gutenberga. Były to pierwsze wydania książki, powstałe przy pomocy ruchomej czcionki. Wydrukowano około 200 egzemplarzy. Do naszych czasów przetrwało tylko 48.

Dojazd do Pelplina jest bardzo wygodny. Blisko przebiega autostrada A1 i trasa ekspresowa S5. Jadąc nad Bałtyk albo do Trójmiasta warto zrobić krótką przerwę i zobaczyć ten piękny kościół. To łączy się surowy gotyk z przepychem wnętrza z późniejszych epok. Warto wspomnieć, że w kościele znajdują aż 23 ołtarze.

Budowa kościoła przez cystersów

W 1258 r. książę Sambor II sprowadził na Pomorze mnichów z Doberanu i osadził w Pogódkach w pobliżu Skarszew. W 1276 r. konwent został przeniesiony do Pelplina. Klasztor już XIV wieku posiadał rozległe dobra ziemskie. Nie znamy dokładnej daty rozpoczęcia budowy kościoła klasztornego. Historycy przypuszczają, że nastąpiło to w 2 ćw. XIV wieku. Ukończenie budowy datuje się na rok 1557. Wtedy założono ostatnie sklepienia w transepcie. Jan Długosz tak pisał o kościele w Pelplinie  „Klasztor ten (…) tak wspaniałe i ozdobne miał budowle, że budził podziw wszystkich ludzi”

Rozkwit i kasacja zakonu

Największy okres świetności opactwa przypadł na rządy opata Leonarda Rembowskiego II (1618-1649), który był wielkim mecenasem sztuki. To wówczas powstała większość manierystycznego i barokowego wyposażenia kościoła. Pelplin w granicach Prus znalazł się już po pierwszym rozbiorze Polski. W roku 1823 skasowano zakon cystersów. W latach 60. XIX wieku rozpoczęto proces restauracji bazyliki i przywrócenia jej gotyckiego wyglądu. W latach  1894-1899 regotyzacji przeprowadził Józef Renard, a potem  van Hacken. Kościół w Pelplinie II wojną światową przetrwał z małymi zniszczeniami.

Zabytki we wnętrzu

We wnętrzu na jednym z filarów zachował się fragment gotyckiego malowidła ściennego z XV w., z przedstawieniem św. Krzysztofa. Pozostałe ściany bazyliki pokryte są polichromiami neogotyckimi z lat 1894-1898 – o motywach architektoniczno-roślinnych i figuralnych, zaprojektowane i częściowo wykonane w latach 1897-1898 przez Fryderyka Stummela. Zespół gotyckich stall uznawany jest za jedno z najlepszych realizacji średniowiecznego snycerstwa w Polsce. Warto na nie zwrócić uwagę.  W bazylice znajdują się także najcenniejsze dzieła Hermana Hana, najwybitniejszego malarza XVII w. na Pomorzu – między innymi Pokłon pasterzy oraz Koronacja Matki Boskiej (z ołtarza głównego). W katedrze znajdują się dwadzieścia trzy ołtarze rozmieszczone przy filarach międzynawowych oraz w nawach bocznych. Dwadzieścia z nich pochodzi z XVII i XVIII w., dwa są neogotyckie, jeden (posoborowy) powstał w 1971 r. Dziewiętnaście wykonano z drewna, dwa z marmuru i dwa ze stiuku.

Bazylika Katedralna, plac Mariacki 2, Pelplin. Godziny zwiedzania: codziennie w godzinach 09.00-17, z wyjątkiem niedzieli i poniedziałku. Wejścia co pół godziny od 9.30 do 15.30.  Ceny biletów: bilet normalny 15 zł, ulgowy 12 zł, bilet łączony (katedra – muzeum)- 20 zł, zwiedzanie z przewodnikiem 80 zł.

Kościół nas zachwycił, ale mamy małe zastrzeżenia do formy zwiedzania. Turyści do wnętrza wpuszczani są co pół godziny, po czym kościół zostaje zamknięty i we wnętrzu zostajemy sami. Nikt nie wchodzi i nikt nie wychodzi. Oczywiście można w środku pozostać na kolejne 30 minut, ale trochę to niewygodne i dla niektórych osób może być stresujące.

Biblia Gutenberga

Najważniejszy zabytek, który zobaczycie w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie to Biblia Gutenberga. Wydrukowano około 200 egzemplarzy. Do naszych czasów przetrwało tylko 48. Jednak turyści mogą czuć małe rozczarowanie, ponieważ na wystawie pokazywana jest tylko kopia. Oryginał prezentowany jest przy specjalnych akcjach, na przykład w czasie Nocy Muzeów. Pelplińska Biblia jest wyjątkowa. Wszystko za sprawą małego błędu. Na marginesie strony 46 w I tomie widoczna jest niewielka plamka farby. To ślad po czcionce, która wypadła przez nieuwagę z rąk zecera. Można zażartować, że perfekcja nie zawsze jest wskazana. W tym przypadku mały błąd podbił wartość Biblii. Warto wspomnieć, że Biblia Gutenberga to obok „Kodeksu Leicester”Leonarda Da Vinci czy „Ewangeliarza Henryka Lwa” jedna z najdroższych książek świata. W 1985 roku na aukcji w Nowym Jorku jeden z egzemplarzy Biblii Gutenberga sprzedano za 5 milionów dolarów.

Wystawy w Muzeum Diecezjalnym

Kopię bezcennej Biblii Gutenberga zobaczymy zaraz po wejściu muzeum, ale warto przejść się po wszystkich salach. Nas zainteresowała średniowieczna figura św. Prokopa, który zaprzągł do pługa samego diabła i zmusił go do ciężkiej pracy w polu. Ten święty nam zaimponował, wykorzystać zło do pożytecznej pracy to jest coś.

Zwróciliśmy też uwagę na Madonnę Szafkową z Klonówki. Rzeźba pochodzi z końca XIV wieku i jest ciekawą formą ikonograficzną Madonny. Po otwarciu płaszcz ukazuje tryptyk. Wypatrzymy tu rycerza Zakonu NMP.  Madonna Szafkowa z Elbląga przedstawia klęczącego mistrza zakonu krzyżackiego sławnego Konrada von Jungingena. Tego typu Madonny charakterystyczne były na terenach, gdzie rządzili Krzyżacy.

Muzeum Diecezjalne im. bpa Stanisława Wojciecha Okoniewskiego, ul. Biskupa Dominika 11, Pelplin. Godziny otwarcia: od listopada do końca lutego – od wtorku do niedzieli – 09.00-15.30. Od marca do końca października- od wtorku do niedzieli 09.00-15.30. Ceny biletów: normalny 15 zł, bilet ulgowy 12 zł.

Zwiedzając Kociewie korzystaliśmy ze świetnych noclegów w agroturystyce Przystanek O2. Zapraszamy do naszej recenzji – Przystanek O2 – dom w lesie przy jeziorze.

Zapraszamy do naszego Interaktywnego przewodnika po Polsce. Mapa ułatwi nawigację po naszych artykułach. Każde zaznaczone na mapie miejsce posiada aktywny link, który przeniesie was do obszernego artykułu. Fotki, historia, zabytki, legendy, godziny otwarcia muzeów, ceny biletów i wiele przydatnych wskazówek. Z mapą planowanie podróży po Polsce staje się proste. To prawie 200 opisanych dokładnie miejsc. W przypadku niektórych miast znajdziecie obszerny przewodnik. I oczywiście mnóstwo fotek, które uwielbiamy robić. Zapraszamy do podróży z nami. Mapa pozostanie zawsze jako pierwsza publikacja na naszej stronie. Będzie zawsze pod ręką. Zaglądajcie tu, ponieważ będziemy cały czas nasz przewodnik rozwijać i uaktualniać.