Góry Stołowe są magiczne – przedstawiamy najpiękniejsze szlaki, opisujemy największe atrakcje i tajemnicze miejsca – lista TOP 10 atrakcji Gór Stołowych

Góry Stołowe są piękne i wyjątkowe. Oferują świetne trasy widokowe i mnóstwo frajdy z wędrowania po szlaku górskim. Do tego poziom trudności w porównaniu z widokami, jakie zobaczymy, powoduje, że góry te stają się bardzo atrakcyjne dla przeciętnego turysty, a zwłaszcza dla rodzin z dziećmi. Do tego dokładamy zabytki i mamy przepis na mega udaną wycieczkę. Wiele osób narzeka na straszny tłok na popularnych szlakach, ale przecież Góry Stołowe oferują mnóstwo mniej znanych szlaków, które również warto zobaczyć. Planując wycieczkę na Szczeliniec Wielki albo Błędne Skały wystarczy dobrze dobrać termin wyjazdu i też uda się uniknąć tłoku. Przedstawiamy listę najlepszych atrakcji Gór Stołowych. To wybór bardzo subiektywny. Różnimy się gustami i każdemu podoba się coś innego, ale zapewniamy, że opisane miejsca warto odwiedzić. W naszym przewodniku uwzględniamy tylko polski obszar Gór Stołowych. Atrakcje po czeskiej stronie pokażemy w kolejnym artykule. Cały cały czas dokładamy kolejne ciekaw miejsca. Zaczynaliśmy od 10, teraz mamy opisanych o wiele więcej szlaków.

Spis treści – co warto zobaczyć w Górach Stołowych (10 atrakcji Gór Stołowych)

• Szczeliniec Wielki to najwyższy szczyt Gór Stołowych
• Błędne Skały, czyli skalny labirynt
• Skalne Grzyby
• Skalna Czaszka
• Głazy Krasnoludków
• Krzyż Marty
• Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Wambierzycach
• Ruchoma szopka w Wambierzycach
• Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju
• Skansen Dawnych Sprzętów w Wambierzycach
• Radkowskie Skały – widowiskowy i ceniony przez turystów szlak w Górach Stołowych
• Czerwona Skała  – fascynująca formacja skalna w dawnym kamieniołomie we wsi Golińsk
• Fort Karola – uroczy i krótki szlak na punkt widokowy w miejscu ruin pruskiego fortu
• Z psem do Parku Narodowego Gór Stołowych

Szczeliniec Wielki – najwyższy szczyt Gór Stołowych

Kolejność wymienionych atrakcji jest przypadkowa. Nie chcemy stopniować i oceniać poszczególnych miejsc. Każdy turysta po obejrzeniu poszczególnych atrakcji wybierze swoją listę TOP atrakcji Gór Stołowych. Jednak opis zaczynamy od Szlaku na Szczeliniec Wielki. To najwyższy szczyt Gór Stołowych, więc jest to wybór oczywisty. Wejście na Szczeliniec Wielki to prawdziwa przygoda i super widoki. Zanim opiszemy nasze wrażenia, powiemy o biletach i limitach.

Nie dajcie się zaskoczyć. Bez wcześniejszej rezerwacji możecie mieć problem z wejściem na szlak. Rezerwację i bilet najlepiej kupić w internecie za pośrednictwem strony Narodowego Parku Gór Stołowych. Wybieramy rodzaj biletu, dzień i godzinę i przechodzimy do zakładki koszyk, żeby dokonać płatności. Przed wejściem na trasę znajduje się kasa biletowa, ale trafiają tu tylko bilety niesprzedane przez internet.

Żeby poznać historię szlaku wytyczonego na szczyt, musimy cofnąć się do XVIII wieku. W tamtych czasach dużą popularnością cieszyły się pobliskie Błędne Skały. Szczeliniec uchodził za górę niemożliwą do zdobycia. Lecz wkrótce to się zmieniło. W polityce iskrzyło między Prusami i Austrią. Na górze Ptak zbudowano fort. Kolejny miał powstać na najwyższym szczycie Gór Stołowych. Żołnierze robili rekonesans. W trudnym terenie pomagał im Franz Pabel, 17-letni chłopak z Karłowa (niem. Karlsberg). To wtedy utorowano wygodną ścieżkę na szczyt. Często przy pomocy materiałów wybuchowych. To ważna informacja. Podziwiając magiczne zakamarki, miejmy świadomość, że nie wszystkie przejścia stworzyła natura. Prusacy ostatecznie z budowy fortu zrezygnowali.

Więcej przydatnych informacji, ceny biletów, parkingi i opis szlaku znajdziecie w artykule Szczeliniec Wielki – limitowane wejścia, bilety i trasa

Błędne Skały, czyli wielki skalny labirynt

Błędne Skały to zespół malowniczych skał położony na zboczu Skalniaka w Górach Stołowych. Jesteśmy na wysokości ponad 800 m n.p.m., ale wędrówka pod górę nas nie zmęczy. Na szlaku czekają inne wyzwania. Jest wąsko, nisko i czasami trzeba nieźle się nagimnastykować, by pokonać skalny labirynt. To idealna miejsce dla dzieci. Pamiętajcie tu również obowiązują bilety wstępu. Najlepiej kupić je przez internet.

W okresie kredy w tym miejscu istniało morze, na którego dnie osadziły się pokłady piaskowców. W trzeciorzędzie w czasie orogenezy alpejskiej powstały Sudety. Potem przez miliony lat skała była wystawiona na procesy erozyjne. Nierówna odporność poszczególnych warstw skalnych doprowadziła do powstania olbrzymich szczelin i korytarzy. Jest jeszcze druga teoria o powstaniu Błędnych Skał. Jednak porzucamy naukę i zagłębiamy się w świat legend.

Kiedyś Skalniak był imponującą górą. Ludność w czasach pogańskich przybywała, by składać hołd swoim bożkom. Pewnego dnia na ceremonii pojawił się brodaty mężczyzna. Zwał się Liczyrzepa, ale kapłan prowadzący modły go zlekceważył. Wtedy gór duch się wkurzył. Tupnął nogą i rozpętał prawdziwe piekło. Góra z hukiem się rozpadła. Powstały olbrzymie szczeliny, do których powpadali niedowiarkowie. Z górami nie żartów. Pamiętajcie i bądźcie ostrożni.

Więcej przydatnych informacji, ceny biletów, parkingi i opis szlaku znajdziecie w artykule – Wciągamy brzuchy na Błędnych Skałach

Skalne Grzyby

Na zwiedzanie Skalnych Grzybów warto zarezerwować co najmniej pół dnia. Widowiskowe głazy rozrzucone są na dość dużym obszarze. Wytyczony szlak robi pętlę w lesie o długości 6,5 kilometra. Przy okazji warto zajrzeć na żółty szlak i zobaczyć Niknącą Łąkę. W naszym obszernym artykule – Szlak na Skalne Grzyby w Górach Stołowych proponujemy trzy miejsca startowe. Którąkolwiek trasę wybierzecie, finał jest taki sam- znajdziecie się na fragmencie żółtego szlaku, gdzie znajduje się najwięcej skał. Od was zależy tylko, jak zbudujecie swoją wędrówkę. Wytyczone szlaki pozwalają na stworzenie różnych wariantów pętli.

Znajdujemy się na wysokości około 700 m n.p.m. Przewyższenia są bardzo małe. W niektórych miejscach czeka na was pokonanie niewielkich podejść. Potem i tak zejdziecie w dół. Ta trasa nie jest nastawiona na podziwianie klasycznych górskich widoków. Przypominamy, że wybraliśmy się grzybobranie i oglądanie wielkich i oryginalnych form skalnych to główna atrakcja.

Skalna Czaszka

Indiana Jones poszukiwał kryształowej czaszki. My wędrowaliśmy do Skalnej Czaszki. To nie filmowe bajdurzenie. Wielka kamienna czaszka istnieje naprawdę. Jeszcze niedawno jej podziwianie było nielegalne, ponieważ znajdowała się poza szlakiem turystycznym w Narodowym Parku Gór Stołowych. Specjalnie na potrzeby fanów sensacji poprowadzono nową ścieżkę. Najbliższy parking i do tego darmowy znajduje się na Lisiej Przełęczy. W sezonie nie liczcie na wolne miejsce. Chyba że wystartujecie wcześnie rano. My na szlak do Skalnej Czaszki wybraliśmy się po zejściu ze Szczelińca Wielkiego. Korzystaliśmy z parkingu w Karłowie.

Kosztuje od 15 zł do 30 zł za cały dzień. Stamtąd odcinek na Lisią Przełęcz pokonaliśmy na piechotę. To tylko nieco ponad kilometr, ale uważajcie droga asfaltowa wąska, ruch duży i trochę kierowców, którzy jadą za szybko. Na przełęczy wchodzimy na niebieski szlak. Czeka nas godzinna  wędrówka. Wszystko zależy od tempa, kondycji i czasu poświęconego na podziwianie widoków. Najtrudniejszy jest pierwszy odcinek. Wspinamy się ostro w górę. Pod nogami korzenie i kamienie. Po chwili wspinania docieramy do malowniczego zagłębienia w skale. Miejsce cieszy się dużą popularnością na fotkach selfie.

Cały artykuł znajdziecie tu – Skalna Czaszka – oryginalna formacja skalna w Górach Stołowych

Głazy Krasnoludków

Głazy Krasnoludków w Górach Stołowych koło Gorzeszowa w północnym paśmie Gór Stołowych oferują cudowne szlaki prowadzące między widowiskowymi skałami. Na niektóre z olbrzymich skał można wejść. Są też małe jaskinie, wąskie przesmyki między głazami i strome przepaście. Trasa nie jest długa i wymagająca, dlatego znakomicie nadaje się na rodzinne wycieczki z dziećmi. Głazy Krasnoludków wchodzą w skład Gorzeszowskich Skał. To skupisko skał z piaskowca w północnym paśmie Gór Stołowych nazywanych również często Zawory. Leżą na wysokości 495 -536 m n.p.m. Szlak przebiega przez teren Rezerwatu przyrody Głazy Krasnoludków. Najbliższe duże miasto to Kamienna Góra.

Góry Stołowe to jedyne w Polsce góry płytowe. Powstają one, gdy poziomo leżące warstwy skalne zostaną wskutek pionowych ruchów skorupy ziemskiej wydźwignięte na dużą wysokość. Oczywiście proces ten trwa przez miliony lat. Warto o tym pamiętać wędrując po górach. Pod naszymi nogami cały czas dochodzi do ruchów tektonicznych, które nieustannie zmieniają krajobraz. Warstwy skalne ułożone poziomo składają się ze skał o różnej twardości i odporności na wietrzenie i erozję. W przypadku skalnych grzybów część dolna to właśnie skały mniej odporne na procesy niszczenia. Dodatkowo nóżka grzyba wystawiona jest w większym stopniu na procesy podsiąkania przez wody gruntowe. W okresie zimowym woda zamarza i doprowadza do szybszego rozsadzania skały. 

Więcej przydatnych informacji, ceny biletów, parkingi i opis szlaku znajdziecie w artykule – Głazy Krasnoludków – rezerwat przyrody w okolicach wsi Gorzeszów w Górach Stołowych

Krzyż Marty

Pokazujemy chyba najciekawszy “krzyż pokutny” znajdujący się na terenie Polski i od razu zaznaczamy, że nie jest to klasyczny krzyż pokutny. Nie postawił go morderca w ramach pokuty i przeprosin, tylko ojciec zamordowanej dziewczyny. Dotarcie do celu nie jest łatwe, ale to tylko zwiększa satysfakcję. Nikt nie mówił, że podróże muszą być łatwe. Co dziewczyna robiła sama w lesie? W pobliżu znajduje się popularna przed wiekami ścieżka pątnicza, którą wędrowali pielgrzymi z Dusznik do Sanktuarium w Wambierzycach. Samotna dziewczyna w lesie była łatwym celem. Oczywiście powstała również legenda o jej śmierci.

W młodej dziewczynie zakochał się panicz ze szlacheckiego domu. Ich ślub był niemożliwy i kiedy bliska znajomość z dziewczyną stała się problemem, postanowił ją zamordować i ciało ukryć w lesie. Zakopane zwłoki dziewczyny odnaleziono, gdy w miejscu jej pochowania wyrósł groch, którego ziarna miała w kieszeni swojego fartucha. Krzyż znajduje się w Górach Stołowych niedaleko Urwiska Batorowskiego na terenie Parku Narodowego Gór Stołowych. Sprawę mocno komplikuje fakt, że do krzyża nie prowadzi żaden oficjalny szlak, ale z naszymi podpowiedziami traficie do celu bezbłędnie. Cały artykuł znajdziecie tu – Krzyż Marty w Górach Stołowych

Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny w Wambierzycach

W poszukiwaniu Krzyża Marty zdarzyło nam się wędrować starą ścieżką pątniczą.  Kończy się ona w Wambierzycach, leżących u podnóża Gór Stołowych. I to jest kolejna super atrakcja z naszej listy. Wambierzyce zostały założone najprawdopodobniej w roku 1253 przez króla czeskiego Przemysła Ottokara II, który sprowadził tu osadników z Turyngii. W roku 1330 miejscowość należała do joannitów z Kłodzka, a od końca XIV wieku na ponad dwieście lat przeszła na własność rodziny von Pannvitzów.

Od 1677 wieś była własnością bogatych mieszczan z Opawy, rodziny Osterbergów, która osiedliła się w pobliskim Ratnie. Najważniejszy zabytek w Wambierzycach to Bazylika Nawiedzenia Najświętszej Marii Panny, która została zbudowana w latach 1715–1723. Obecna bazylika stoi na wzgórzu, gdzie w XII w. w niszy wysokiego drzewa umieszczono figurkę Matki Boskiej. Według kronik w 1218 roku ociemniały Jan z Raszewa odzyskał w tym miejscu wzrok. Po tym zdarzeniu do Wambierzyc zaczęło podróżować wielu pielgrzymów. Wkrótce pod drzewem z figurką postawiono ołtarz, a po bokach lichtarz i chrzcielnicę. 

Ruchoma szopka w Wambierzycach

Jest to najstarsza szopka ruchoma w Polsce. Jest to dzieło zegarmistrza Longina Wittiga (1824–1895) oraz jego syna Hermanna Wittiga (1857–1932). Prace nad szopką zaczęły się około 1850 r. W 1882 roku Longin Wittig osiadł wraz z rodziną w  Wambierzycach. Zamieszkał w domu przy ulicy Objazdowej 6, gdzie obecnie pokazywana jest szopka. Po jego śmierci dzieło kontynuował syn Hermann. Stworzył kolejne sceny, m.in. rzeź niewiniątek, Świętą Rodzinę przy pracy, 12-letniego Jezusa w świątyni, Ostatnią Wieczerzę, objawienia Matki Bożej w Lourdes oraz sceny rodzajowe (kopalnia węgla, zabawa ludowa). Jako tło posłużyły śląskie pejzaże i budynki.

Ruchoma Szopka w Wambierzycach, ulica Objazdowa 6. Godziny otwarcia: codziennie od maja do końca września w godzinach 09.00-18.00, codziennie od października do kwietnia w godzinach 10.00-16.00. Ceny biletów: bilet normalny 10 zł, ulgowy (emeryci, studenci) 8 zł, dzieci (wiek 3-18 lat) 6 zł.

Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju

Muzeum Papiernictwa doskonale wpisuje się w magiczny klimat Gór Stołowych. To zdecydowanie punkt obowiązkowy każdej wycieczki w te strony. Już samo poznanie historii zabytkowego budynku i obejrzenie XVII-wiecznej polichromii w dawnym pokojach właściciela papierni to super przeżycie, a przecież na turystów czeka jeszcze wystawa przygotowana w muzealnych salach. Stwierdzamy, że Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju to jedna z ciekawszych placówek muzealnych w Polsce. Kibicujemy, żeby starania o wpisanie na listę UNESCO zakończyły się sukcesem. Oprócz działalności muzealniczej produkuje się tu w niewielkich ilościach papier czerpany według dawnej technologii.

Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju to zabytek techniki, który ulokowany jest w kilku budynkach. Najważniejsza część zespołu  to konstrukcja ryglowa na kamiennej podmurówce. Do niej przylega trochę młodszy drewniany budynek suszarni. Charakterystycznym elementem papierni jest dach kryty gontem, zakończony od zachodu barokowym szczytem wolutowym. We wnętrzu na uwagę zasługuje niesamowita polichromia. Została ona odkryta już po uruchomieniu muzeum. Ostatni niemiecki właściciel nie miał o niej pojęcia.

Cały artykuł i mnóstwo przydatnych informacji znajdziecie w naszym artykule- Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju

Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju, ul Kłodzka 42. Godziny otwarcia: od listopada do kwietnia (wtorek- niedziela) w godzinach 09.00-15.00, od maja do sierpnia (poniedziałek- sobota) w godzinach 09.00-18.00, w niedzielę 09.00-16.00, od września do października  (poniedziałek- sobota) 09.00-17.00, w niedzielę 09.00-16.00. Ceny biletów: bilet normalny 29 zł, ulgowy 22 zł, rodzinny 72 zł. Audioprzewodnik udostępniany jest bezpłatnie. W muzeum dla turystów indywidualnych organizowane są warsztaty czerpania papieru.

Skansen Dawnych Sprzętów w Wambierzycach

Skansen w Wambierzycach to placówka prywatna stworzona przez Mariana Garncarskiego, rolnika i długoletniego sołtysa wsi. Nie posiada on wykształcenia historycznego i zwiedzając skansen, każdy to zobaczy. Jednak w tym przypadku doceniamy ogrom pracy i pasję włożoną w tworzenie skansenu. Nie zamierzamy krytykować, wprost przeciwnie namawiamy do odwiedzenia tego obiektu. Skansen w Wambierzycach stał się jedną z atrakcji regionu i doskonale wpisał się magiczny klimat Gór Stołowych. Eksponaty znajdują się wszędzie. Na podwórku pod gołym niebem obejrzymy wystawę starego sprzętu rolniczego z kultowym ciągnikiem Ursus C-45. To pierwszy powojenny, produkowany w Polsce ciągnik.

Trudno go nazwać polskim, ponieważ to wierna kopia niemieckiego Lanz Bulldoga. Budynki gospodarstwa przerobiono na muzeum, dobudowano mnóstwo nowych pomieszczeń. Wszędzie wystawione są eksponaty. Dobrane są według niezrozumiałego klucza, przez co panuje duży chaos. Wiele eksponatów należy traktować z przymrużeniem oka, ale znajdziemy również mnóstwo niesamowitych zabytków. Cały artykuł o tym niesamowitym miejscu znajdziecie tu – Skansen w Wambierzycach – oryginalna atrakcja Gór Stołowych. 

Skansen w Wambierzycach, ul. Wiejska 52. Godziny otwarcia: codziennie w godzinach 10.00-18.00, w sobotę i niedzielę w godzinach 10.00-20.00. Ceny biletów: bilet normalny 15 zł, ulgowy 8 zł.

Radkowskie Skały – widowiskowy i ceniony przez turystów szlak w Górach Stołowych

Radkowskie Skały zwane też Radkowskimi Bastionami to popularny i lubiany przez turystów szlak w Górach Stołowych. Jest ceniony za super widoki i fantazyjne formy skalne, które możemy podziwiać po drodze. Ten szlak ma jeszcze kilka zalet – wejście jest bez opłat, darmowy jest też parking, a do tego szlak ma długość tylko 2 km, co sprawia, że jest idealny dla rodzin z dziećmi i seniorów. Tutaj nie potrzeba nosidełka, nawet najmłodsze dzieci  sobie poradzą, a przy okazji będą się świetnie bawiły. Dokładną mapę szlaku, opis trasy, parking i mnóstwo przydatnych informacji znajdziecie w naszym artykule – Radkowskie Skały.

Czerwona Skała  – fascynująca formacja skalna w dawnym kamieniołomie we wsi Golińsk

Czerwona Skała to odsłonięta pionowa ściana skalna w nieczynnym kamieniołomie czerwonego piaskowca w Golińsku. Widok jest fascynujący i od dawna przyciągał turystów. W roku 2022 teren został zagospodarowany i powstała ścieżka dydaktyczna, miejsce piknikowe i wytyczone zostały oficjalne trasy wspinaczkowe. Warto tu zatrzymać się na chwilę. Tym bardziej że dojazd jest bardzo prosty. Czerwoną Skałę doskonale widać z głównej drogi. Jednak zdecydowanie polecamy zatrzymać się tutaj na kilka chwil i obejrzeć z bliska cudowną ścianę z piaskowca. Cały artykuł z wieloma przydatnymi informacjami – Czerwona Skała.

Fort Karola – uroczy i krótki szlak na punkt widokowy w miejscu ruin pruskiego fortu

Fort Karola znajduje się na górze Ptak (841 m n.p.m.) w Górach Stołowych. Dzisiaj to ruiny, w zasadzie kilka kamiennych bloków i widowiskowy łuk, ale za to z ruin rozpościera się super widok na okolicę. Szlak prowadzący jest krótki. Jednak trzeba pokonać dość duże przewyższenie i wiele osób może tu się trochę zmęczyć. Ten krótki szlak jest idealny dla rodzin z dziećmi.

Fort Karola (niem. Blockhaus, Fort Carl) to pozostałości fortu na Górze Ptak (841 m n.p.m.) koło Lisiej Przełęczy. Fort wybudowano w 1790 r., z rozkazu króla Prus Fryderyka Wilhelma II jako niewielką strażnicę na granicy Prus i Austrii. Po zajęciu Śląska przez Prusy obawiano się odwetu Austrii, więc postanowiono umocnić granicę. Ten fort był raczej posterunkiem obserwacyjnym i wykorzystywał znakomite położenie, umożliwiające obserwację dużego obszaru.

Posiadał kilkuosobową załogą i strzegł drogi do Radkowa, dzisiaj nazywanej Szosą Stu Zakrętów. Budowniczym Fortu Karola, nazwanego tak na cześć cesarza Karola VI, był major Bonawentura von Rauch. Planowano budowę kolejnej twierdzy. Tym razem na Szczelińcu. Forty te miały wraz z Twierdzą w Srebrnej Gorze tworzyć wspólny system obronny. Fort Karola zbudowano z wykorzystaniem miejscowego piaskowca. Fort wykorzystywał także naturalne skały na szczycie góry. Po XIX wieku strażnica została opuszczona i zaczęła popadać w ruinę.

Cały artykuł, opis, parking, mapa szlaku – wszystko znajdziecie w artykule – Fort Karola – uroczy i krótki szlak na punkt widokowy w miejscu ruin pruskiego fortu

Z psem do Parku Narodowego Gór Stołowych

W ostatnim czasie dyrekcja Parku mocno zmieniła zasady poruszania się po szlakach w Górach Stołowych na obszarze objętym ochroną. Psy mogą zakłócać naturalne procesy ekologiczne, wpływać negatywnie na siedliska dzikiej przyrody, niszczyć roślinność oraz płoszyć zwierzęta lub rozprzestrzeniać choroby zakaźne, dlatego w wielu miejscach obowiązuje zakaz wchodzenia z psami. Te ograniczenia wynikają też z troski o bezpieczeństwo turystów, ponieważ prowadzony na smyczy pies może być powodem ataku wilków, które coraz liczniej pojawiają się na tym obszarze. Przed wyruszeniem na szlak warto sprawdzić sytuację na oficjalnej stronie Parku Narodowego Gór Stołowych.

Zapraszamy do naszego Interaktywnego przewodnika po Polsce. Mapa ułatwi nawigację po naszych artykułach. Każde zaznaczone na mapie miejsce posiada aktywny link, który przeniesie was do obszernego artykułu. Fotki, historia, zabytki, legendy, godziny otwarcia muzeów, ceny biletów i wiele przydatnych wskazówek. Z mapą planowanie podróży po Polsce staje się proste. To prawie 200 opisanych dokładnie miejsc. W przypadku niektórych miast znajdziecie obszerny przewodnik. I oczywiście mnóstwo fotek, które uwielbiamy robić. Zapraszamy do podróży z nami. Mapa pozostanie zawsze jako pierwsza publikacja na naszej stronie. Będzie zawsze pod ręką. Zaglądajcie tu, ponieważ będziemy cały czas nasz przewodnik rozwijać i uaktualniać.